Музички жанрови - скрипта

 

 

СКРИПТА
 
Слободен изборен предмет: МУЗИЧКИ ЖАНРОВИ

Тема 1. КЛАСИЧНА МУЗИКА
 
Знаења/вештини:
Ученикот/ученичката:
- Го разбира поимот жанр;
 - Умее да ги идентификува периодите во музиката преку слушање на музички примери;
- Има можност да слуша музика од различни култури и временски периоди;
- Ги разликува стилските карактеристики на различните периоди на жанрот „Класична музика“: ренесанса, барок, класицизам, романтизам, музика на 20 век, современа музика, по слух;
-  Се запознава со историјата на музиката и нејзината еволуција со текот на времето;
- Знае да наброи композитори кои се претставници на различните периоди на класичната музика;
- Сфаќа дека преку уметничко изразување се развива креативноста;
- Негува љубов кон музиката;
- Се стекнува со подобри вештини за слушање на музичкото дело, внимание и детектирање на детали;
- Го разбира културното и историско значење на музиката во различни општества;
- Знае за развојот на музичката култура во Р.С. Македонија;
- Наведува македонски композитори на класична музика и знае за нивниот придонес за развојот на музичката култура во Р.С. Македонија.
Ставови/вредности:
Ученикот/ученичката:
- Развива способност да работи самостојно и во група, има свои ставови и ги почитува ставовите на другите;
- Смета дека соработката со другите е неопходна за личен и социјален развој;
 - Подготвен/а е да презема активности кои се важни за спроведување на задачите, остварување на целите и надминување на предизвиците во секојдневните ситуации;
- Подготвен/а е да презема активности кои му овозможуваат полесно да ја совлада темата;
- Има позитивен став за правилно зачувување и презентирање на националниот идентитет;
- Ги почитува разликите меѓу културите, на кои гледа како на можности за учење и како предизвик за заемно разбирање и напредување;
- Ги истражува сопствените музички интереси и го развива својот уникатен музички идентитет;
- Ги подобрува своите вештини за активно слушање на музиката;
- Се залага за зачувување на културните и традиционалните богатства.
 
 
 
 Жанр  „вид“ или „сорта“, име на категоризирањето на видот на композицијата.
 
Тема: Класична музика
 
Класичната музика генерално се однесува на уметничката музика на западниот свет, која се смета за различна од западната народна музика или популарните музички традиции. Понекогаш се нарекува „западна класична музика“, бидејќи терминот „класична музика“ може да се примени и на незападна уметничка музика. Класичната музика често се карактеризира со карактеристична музичка форма и хармонска организација, како и употреба на полифонија. Kласичната музика често се гледа од перспектива на поединци или групи композитори, чии композиции, личности и верувања во основа ја обликувале нејзината историја.
Западната класична традиција формално започнува со музика создадена од и за раната христијанска црква. Веројатно е дека раната црква сакала да се огради од доминантната музика на античка Грција и Рим, бидејќи таа била потсетник на паганската религија што ја прогонувала и од која била прогонувана. Како такво, останува нејасно до кој степен музиката на христијанската црква, а со тоа и западната класична музика како целина, била под влијание на претходната античка музика. Општиот став кон музиката бил усвоен од античките грчки и римски музички теоретичари, заедно со аритметиката, геометријата и астрономијата. Оваа висока почит кон музиката за прв пат беше промовирана од научниците Касиодор, Исидор од Севиља, Боетиј, чие пренесување и проширување на перспективите на музиката од Питагора, Аристотел и Платон беа клучни во развојот на средновековната музика. Меѓутоа, научниците, средновековните музички теоретичари и композиторите редовно погрешно ги толкувале или погрешно ги разбирале списите на нивните грчки и римски претходници.Ова се должи на целосното отсуство на преживеани грчко-римски музички дела достапни за средновековните музичари, до степен до кој Исидор од Севиља (околу  559 – 636) изјавил „ако луѓето не ги паметат звуците, тие ќе пропаднат, бидејќи не можат да се запишат“, несвесни за систематските нотациски практики на Античка Грција со векови пред тоа. 
Периоди во музиката: 
Ренесанса 16 век
Барок 17 век
Класицизам 18 век 
Романтизам 19 век
Музика на 20 век 
Современа музика
 
Ренесанса 

Ерата на ренесансата траела од 1400 до 1600 година. Се карактеризирала со поголема употреба на инструменти, повеќекратни испреплетени мелодиски линии и употреба на  бас инструменти. Танцувањето станало актуелно па почнале да се стандардизираат музичките форми соодветни на придружниот танц. Во тоа време почна да се оформува нотирањето на музиката во тактови и другите елементи на музичката нотација. Овој изум го овозможи одвојувањето на композицијата на едно музичко дело од неговото пренесување; без напишана музика, преносот беше усен и подложен на промени секој пат кога се пренесуваше. Со музичка партитура, едно музичко дело може да се изведе без присуство на композиторот. Пронајдокот на подвижна машина за печатење во 15 век имал главна улова во зачувувањето и пренесувањето на музиката.
Многу инструменти настанале за време на ренесансата, други беа варијации или подобрувања на инструментите што постоеја претходно. Некои преживеале до денес, други исчезнаа, некои  повторно се создаваат за да се изведува музика на инструменти од тој период. Како и во денешно време, инструментите може да се класифицираат како: лимени, жичани, ударни и дувачки. На дувачки инструменти во ренесансата традиционално свиреле професионалци кои биле членови на еснафите, а најзастапени дувачки инструменти биле: труба, кларинет и хорна. Од жичаните инструменти: виола, лира (слична на харфа), лаута, гитара, цитра и тн. Од инструментите со клавијатура (жичани): чембалото и клавикордот. Од ударните инструменти: триангл, ѕвона, тапан и разни тапани. Дрвените дувачки инструменти биле шаум со двојна трска (ран член на семејството обоа), луле од трска, гајда, попречна флејта и др. Постоеле едноставни оргули, но главно се употребувале во црквите иако имало и преносливи видови. 
Вокалната музика во ренесансата е забележана по процутот на полифониот стил. Главните литургиски форми кои опстојуваа во текот на целиот ренесансен период беа миси и мотети. Кон крајот на периодот, се појавува раната опера. Околу 1597 година, италијанскиот композитор Јакопо Пери ја напишал Дафне, првото дело што денес се нарекува опера. Тој ја компонирал и Евридика, првата опера која преживеала до денес.
 
Значајни ренесансни композитори се: Josquin des Prez (Жоакин де Пре), Giovanni Pierluigi da Palestrina (Џовани Перлуиџи де Палестрина), John Dunstaple (Џон Дустапе), Johannes Ockeghem (Јоханес Окагем), Orlande de Lassus (Орландо ди Ласо), Guillaume Du Fay (Гилем де Фе), Gilles Binchois (Гиле Бинош), Thomas Tallis (Томас Тали), William Byrd (Вилјам Бирд), Giovanni Gabrieli (Џовани Гарбиели), Carlo Gesualdo (Карло Гесуалдо), John Dowland (Џон Доланд), Jacob Obrecht (Јакоб Обрехт), Adrian Willaert (Адриан Вилаерт), Jacques Arcadelt (Жакес Аркаделт), and Cipriano de Rore (Киприано де Роре).
 
 
Барок 
 
Барокната музика се карактеризира со употреба на контрапункт и употреба на басо континуо (континуирана бас линија). Музиката станала посложена во споредба со едноставните композиции од претходниот период. За прв пат се појавуваат дурската и молската скала.
За време на барокот, музиката на инструментите со клавијатура како што се  чембало и оргули станала сè попопуларна, а семејството на жичани инструменти како виолината ја добило формата што ја има денес. Од формите се појавила операта како музичко-сценско дело, а вокалните форми како кантата и ораториумот станале почести. За прв пат, вокалистите почнаа да додаваат украсни елементи во музиката.
Инструменти во барокот:  обоа, фагот, виолончело, контрабас и фортепијано. Некои инструменти од претходните периоди излегоја од употреба. Главни инструменти во барокот биле гудачките: виолина, виолата, виола d'amore, виолончело, контрабас, лаута, теорбо (кој често свиреше на басо континуо), мандолина, барокна гитара, харфа и гурди. Дрвени дувачки инстументи биле: флејта, барокна обоа, рекордер и фагот. Лимени дувачки инструменти: хорна, рог, труба и тромбон. Инструменти со клавијатура: клавикорд, пијано, чембало, оргули, фортепијано (рана верзија на пијаното). Ударни инструменти: тимпани, тапан, дајре и кастанети.
Од вокалната музика на барокот застапени форми биле: свита, ораториум и кантата. Световната музика била поретка и обично била само инструментална. Во барокот темите биле генерално црковни и за целите на католичката црква.
 
Познати композитори од оваа ера се: Јохан Себастијан Бах, Антонио Вивалди, Џорџ Фридерик Хендл, Јохан Пачелбел, Хенри Персел, Клаудио Монтеверди, Барбара Строци, Доменико Скарлати, Георг Филип Телеман, Арканџело Корели, Алесандро Раистеме-Парлати, Лули и Хајнрих Шуц
 
Примери на композиции за слушање:
Орландо ди Ласо – Ехо – вокална музика (ренесанса)
https://www.youtube.com/watch?v=-foB75466zY&ab_channel=GuillermoTemblalanza
Перлуиџи де Палестрина – Агнус деи – вокална музика (ренесанса)
https://www.youtube.com/watch?v=7Pp0XUU6Rmk&ab_channel=LeLutind%27Ecouves
Антонио Вивалди – Лето – инструментална музика (барок)
https://www.youtube.com/watch?v=KY1p-FmjT1M&ab_channel=avrilfan2213
Јохан Себастијан Бах – Воздух – инструментална музика (барок)
https://www.youtube.com/watch?v=rrVDATvUitA&ab_channel=NEBELWARNER 
 
 
Класицизам 
 
Иако терминот „класична музика“ ја означува целата западна уметничка музика од средновековната ера до раните 2010-ти, класичната ера беше период на западната уметничка музика од 1750-тите до раните 1820-ти  - ерата на Волфганг Амадеус Моцарт, Џозеф Хајдн и Лудвиг ван Бетовен.
Класицизмот воспостави многу од нормите на композицијата, а пијаното стана доминантен инструмент. Оркестарот се стандардизира. Камерната музика се зголеми во ансамбли со дури од 8 до 10 изведувачи. Операта продолжи да се развива, со посебни стилови во Италија, Франција и земјите од германско говорно подрачје. Популарна беше Опера буфо, (форма на комична опера). Симфонијата се воспостави како музичка форма, а концертот служеше како средство за прикажување на виртуозно свирење на инструменталистите. Оркестрите повеќе немаа чембало и честопати беа предводени од главниот виолинист (сега наречен концерт-мајстор).
Музичарите од класицизмот продолжија да користат многу инструменти од барокот, како виолончело, контрабас, тромбон, тимпани, фортепијано (претходник на модерното пијано) и оргули. Многу барокни инструменти беа променети во верзии кои сè уште се користат денес, како што се: барокната виолина (која стана виолина), барокната обоа (која стана обоа) и барокната труба, која премина во редовната труба со вентили. За време на класицизмот, гудачките инструменти се користат во оркестарот и камерната музика, како што се гудачките квартети, тие биле стандардизирани како четири инструменти кои го формираат гудачкиот дел на оркестарот: виолина, виола, виолончело и контрабас. Дрвени дувачки инструменти:  кларинет, рог, кларинет d'amour, класичен кларинет, шалумо, флејта, обоа и фагот. Од инструментите со клавијатура биле застапени: клавикорд и фортепијано. Чембалото кое сè уште се користеше како придружба на басо континуо во 1750-тите и 1760-тите, тој испадна од употреба на крајот од векот. Дувачките инструменти станаа попрефинети во класицизмот. 
 
 
Романтизам 
 
Музиката на романтизмот, која траеше од приближно првата деценија на 19 век до почетокот на 20 век, се карактеризира со посложена мелодиска линија, како и експресивни и емотивни елементи. Музичките форми почнаа да се одвојуваат од формите на класичната ера, при што беа напишани композиции во слободна форма како ноктурно, фантазија и прелудиум. Музиката стана похроматична, дисонантна и тонски колоритна.
Во 19 век, музичките институции произлегоа од богатата класа, бидејќи композиторите и музичарите можеа да живеат независни од благородништвото. Зголемениот интерес за музика од страна на растечката средна класа низ западна Европа поттикна создавање на музички училишта за изведување и зачувување на музиката. Пијаното, кое ја постигна својата модерна конструкција, стана широко популарно кај средната класа. Многу симфониски оркестри настанале во оваа ера. Некои музичари и композитори беа ѕвезди, како Франц Лист и Николо Паганини. 
Музичката култура почнала да се шири и во другите делови на светот. Исто така, имаше подем, особено кон крајот на ерата, на национализмот во музиката, бидејќи композиторите како Едвард Григ, Николај Римски-Корсаков и Антонин Дворжак ја употребија традиционалната музика на нивните татковини во нивните композиции.
Во ерата на романтизмот, модерното пијано, со помоќен, поодржлив тон и поширок опсег го презеде фортепијаното. Во оркестарот, постојните класични инструменти беа задржани (гудачки, дрвени дувачки, лимени дувачки и ударни инструменти), но со поголем број на инстурменти, за да се направи поцелосен, помасовен звук. На пример, додека во оркестарот во барокот имало двајца контрабасисти, во романтизмот може да има дури десет. „Како што музиката стануваше поекспресивна, стандардната оркестарска палета едноставно не беше доволно богата за многу романтични композитори“.
Се зголемија фамилиите на инструменти кои се користат, особено во оркестрите, кој достигна кулминација на почетокот на 20 век со многу големи оркестри користени од доцните романтични и модерни композитори. Почна да се појавува поширок спектар на ударни инструменти. Дувачките инструменти зазедоа поголема улога. Големината на оркестарот порасна со над 100 изведувачи. Симфонијата бр. 8 на Густав Малер од 1906 година, на пример, е изведена со преку 150 инструменталисти и хорови од над 400 изведувачи. Додадени се нови дрвени дувачки инструменти, како што се контрафагот, бас кларинет и пиколо и додадени се нови ударни инструменти, вклучувајќи ксилофони, тимпани, ѕвона и триангл, големи оркестарски харфи, па дури и машини за звучни ефекти. Саксофоните се појавуваат во некои партитури од крајот на 19 век наваму, обично претставени како соло инструмент наместо како составен дел на оркестарот.
 
Истакнати композитори од оваа ера се: Лудвиг ван Бетовен, Пјотр Илич Чајковски, Фредерик Шопен, Хектор Берлиоз, Франц Шуберт, Роберт Шуман, Феликс Менделсон, Франц Лист, Џузепе Верди, Ричард Вагнер,  Јоханес Брамс и Јохан Штраус II. 
Густав Малер и Ричард Штраус вообичаено се сметаат за преодни композитори чија музика ги комбинира и доцните романтични и раните модернистички елементи.
 
Примери на композиции за слушање:
Волфганг Амадеус Моцарт – Магична флејта – Арија на ноќната кралица – (опера)
https://www.youtube.com/watch?v=YuBeBjqKSGQ&ab_channel=RoyalOperaHouse
Лудвиг ван Бетовен – Концерт за пијано и оркестар бр. 5 (аdagio) I став – инструментална музика – концерт (класицизам)
https://www.youtube.com/watch?v=cd9rg9v25bo&ab_channel=strav0
Петар Илич Чајковски – Оревокршачка – Танцот на цвеќињата – балет (романтизам)
https://www.youtube.com/watch?v=LKcZL8q1eBw&ab_channel=CMajorEntertainment
Јохан Штраус – Радетски марш – инструментална музика (романтизам)
https://www.youtube.com/watch?v=xToFOzD0M8E&ab_channel=Andr%C3%A9Rieu
 
20 и 21 век
 
На почетокот на векот, музиката беше карактеристично доцноромантична со експресивни мелодии, сложени хармонии и експанзивни форми. Оваа ера беше обележана со делата на неколку композитори кои го турнаа напред пост-романтичното симфониско компонирање. Композиторите како Густав Малер и Ричард Штраус продолжија да ја развиваат западната класична традиција со експанзивни симфонии и опери, додека оние како Жан Сибелиус и Вон Вилијамс ги впиваа своите композиции со националистички елементи и влијанија од народните песни. Сергеј Прокофјев започна во оваа традиција, но набрзо се впушти во модернистичките територии. Во исто време, импресионистичкото движење, предводено од Клод Дебиси, се развиваше во Франција и со Морис Равел како уште еден значаен пионер.
Постмодерната музика е период на музика што започнал уште во 1930 година според некои автори. Оваа музика ги дели карактеристиките со постмодернистичката уметност – односно уметност која се спротиставува на модернизмот.
Некои други автори повеќе или помалку ја поистоветуваат постмодерната музика со „современата музика“ компонирана многу по 1930 година, од крајот на 20 век до почетокот на 21 век. Некои од разновидните движења на постмодерната/современата ера ги вклучуваат неоромантичното, неомедивековното, минималистичкото и пост минимализмот.
Современата класична музика на почетокот на 21 век често се сметаше дека ги вклучува сите музички форми по 1945 година. Една генерација подоцна, овој термин се однесува на денешната музика, напишана од композитори кои се уште се живи, музика која стана актуелна во средината на 1970-тите. Вклучува различни варијации на модернистичка, постмодернистичка, неоромантична и плуралистичка музика.
Речиси сите композитори кои се опишани во музичките учебници за класична музика и чии дела се широко изведени како дел од стандардниот концертен репертоар се машки композитори, иако имало голем број жени композитори низ историјата на класичната музика. Музикологот Марсија Цитрон праша „зошто музиката компонирана од жени е толку маргинална во однос на стандардниот „класичен“ репертоар на изведени музички дела?“ Таа тврди дека во 1800-тите, жените композитори вообичаено пишувале уметнички композиции за мали рецитали наместо симфонии наменети за изведба со оркестар. Бидејќи жените композитори не напишале многу симфонии, се сметало дека не се значајни како композитори. Во „Концизна историја на музиката“ на Оксфорд, Клара Схуман е една од единствените спомнати женски композитори.  
Историски гледано, големите професионални оркестри биле главно или целосно составени од музичари кои се мажи. Некои од најраните случаи на жени кои биле ангажирани во професионални оркестри биле на позицијата харфистка. Виенската филхармонија, на пример, не прифаќаше жени за постојано членство до 1997 година. 
 
Македонска класична музика
 
Македонската класична музика, има почетоци од крајот на XIX век, во преродбениот период, а се развива во повоениот период, обично е под влијание на македонската народна музика, од која што најголем дел од македонските класични композитори сè уште влечат инспирација.
Во преродбата воведена преку дејноста на браќата Миладиновци, кај кои е изразен интересот кон фолклорот, во кој спаѓа и музичкиот фолклор, крајот на XIX век минува под композиторската дејност на Атанас Бадев. Бадев е македонски композитор, раководител на хорови, најистакнат професионален музичар во Македонија. Студирал математика на Филозофскиот факултет во Одеса (Русија), а по две години го напуштил студирањето и се префрлил во Москва, каде се запишал во Синодалната пејачка школа, зошто музиката го привлекувала повеќе од другите работи. Некое време бил ученик на славниот руски композитор Николај Римски-Корсаков, а и на Мили Балакирев. Таму ја завршил Дворската пејачка школа и студирал композиција. Учителствувал во Ќустендил, Русе и Самоков. Меѓу духовните композиции на Бадев особено се истакнува Литургијата на свети Јован Златоуст, печатена во 1898 година.
Меѓу двете светски војни се појави првата група на професионални македонски композитори, педагози и музички дејци: Стефан Гајдов (1905 - 1992), Живко Фирфов (1906 - 1984), кој е основоположник на македонската наука за музичкиот фолклор, ТрајкоПрокопиев (1909 - 1979), Тодор Скаловски (1909-2004) и Петре Богданов Кочко (1913 - 1988).
По формирањето на современата македонска држава (АСНОМ), оваа група музичари учествуваше во формирањето на музичките институции:  Македонска филхармонија (1944) и Македонската опера и балет (1948).
Меѓу позначајните современи македонски композитори спаѓаат: Властимир Николовски (1925-2001) и Томислав Зографски (1934-2000), кои пишуваат дела за симфониски оркестар во неокласичен стил, додека Тома Прошев (1931 - 1996) ги поттикнуваше македонските композитори да пишуваат, а и самиот пишуваше дела за ансамблот за современа музика „Св. Софија“. Македонската музикологија ги прави првите чекори низ истражувањата на ДрагославОртаков (1928-2007), а првите меѓународни изведби и успеси ги понесоа: оперските пејачки Данка Фирфова и Ана Липша - Тофовиќ, балерината Натка Пенушлиска - Митровска и диригентот Ванчо Чавдарски. Електрониката и употребата на компјутерите во музиката ги внесува композиторот Димитрије Бужаровски (1952).
Операта во македонското музичко творештво се појавува по ослободувањето. Нашата прва национална опера е „Гоце“ на композиторот Кирил Македонски. Исто така истиот композитор ја напишал и операта „Цар Самуил“, која користи содржина од минатото на македонскиот народ. Друг наш оперски композитор е Трајко Прокопиев, кој ги напишал оперите: "Кузман Капидан" и "Разделба".
По ослободувањето се појавува и првиот македонски балет: „Македонска повест“ од Глигор Смокварски. Други музички дела од наши автори се „Лабин и Дојрана“ од Трајко Прокопиев, „Стремежи“ од Александар Лековски, „Песна над песните“ од Тома Прошев, „Тоа е човек“ од Љубомир Бранѓолица и др.
 
Примери на композиции за слушање:
Сергеј Рахманинов – Концерт за пијано и оркестар бр. 3 (инструментална музика – концерт) – музика на 20 век
https://www.youtube.com/watch?v=N29WamXg4pY&ab_channel=TheClassicalPieces
Арво Пјарт – Плачот на срната (вокална музика) – современа музика
https://www.youtube.com/watch?v=Ir3htl3UlBk&ab_channel=VOCES8
Ханс Вернер Хенце – Симфонија бр. 5 (инструментална музика) – современа музика
https://www.youtube.com/watch?v=648OWVmbEtU&ab_channel=violarulez
Тодор Скаловски – Македонско оро – современа македонска музика
https://www.youtube.com/watch?v=gNt9ujfgKMI&ab_channel=SocomSokom
Гоце Колааровски – Концерт за оркестар (инструментална музика) – современа македонска музика
https://www.youtube.com/watch?v=G1rhGqPXU7Q&ab_channel=SocomSokom
Томе Манчев – Пагафонија (вокално - инструментална музика) – современа македонска музика
https://www.youtube.com/watch?v=zvb4ouK_ihU&list=PL4uC6euy1TB0vKPQiiaJ7jS3YLxvGGCDp&index=1&ab_channel=%D0%A6%D1%80%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B5%D1%86%D0%A5%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80
 
 
Тема: Народна музика
 
 
Знаења/вештини:
Ученикот/ученичката:
- Знае, разбира и може да објасни што е народна песна и авторска народна песна;
- Препознава народни песни и ги именува;
- Изведува народни песни;
- Ја чувствува народната песна, умее да го интерпретира ритамот и ги чувствува неправилните метри во народните песни;
- Може да дискутира за карактерот и содржината на народните песни;
- Може да ги идентификува/препознае разликите и сличностите меѓу сопствената култура и другите култури во своето потесно и пошироко опкружување и да ја анализира нивната поврзаност и меѓузависност;
-  Ја зголемува  самодовербата и самопочитта преку индивидуални и групни настапи;
- Развива способност за тимска работа и вештини  за соработка преку групни изведби;
- Препознава народни инструменти во изведба на народни песни и ора;
- Го истражува својот музички интерес и го развива сопствениот уникатен музички идентитет.
Ставови/вредности:
Ученикот/ученичката:
- Почитува мислења и ставови од другите околу него/неа;
- Има позитивен став за правилно зачувување и презентирање на националниот идентитет;
- Има позитивен став кон разликите меѓу луѓето по која било основа (родова и етничка припадност, возраст, способности, социјален статус итн.);
- Ги почитува разликите меѓу културите, на кои гледа како на можности за учење и како предизвик за заемно разбирање и напредување;
- Свесен е дека треба да се залага за зачувување на културните и традиционалните богатства;
- Смета дека народните песни се важен дел од културата на народите кои живеат во Република Северна Македонија;
- Свесен е и го почитува значењето на културата на сите народи во Република Северна Македонија.
 
 
Фолкор
 
Сè она што го создал народот се вика фолклор. Во однос на музиката се вика музички фолклор. Во музички фолклор спаѓаат: народните песни, народните ора, народните носии и народните инструменти.
 
Народна песна
 
Народна песна е онаа песна која што ја создал народот, за која што не се потпишува автор. Таа до денес е зачувана со пренесување по усен пат. Денес во Скопје работи институтот за фолклор „Марко Цепенков“ во кој што работат мелографи кои имаат задача да ги истражат народните песни, да дознаат историјат на песната и да ги нотираат. 
Народните песни се делат според следните категории:
 
-               Според содржината. Во зависност од содржината на песната односно што е опеано во неа, народните песни се делат на: семејни, љубовни, хумористични, трудови, родољубиви, револуционерни, печалбарски, партизански, патриотски народни песни и др.

-               Според намената. Во зависност од намената, односно по кој повод се пее песната и за што е наменета, народните песни се делат на: обредни и соборски.

Обредните песни се изведуваат по повод некој празник и се пропратени со обред, обичаи и се дел од некоја традиција. Се пеат со одредена намена. На пример коледарски песни пропратени со обичаи и обреди, кои се пеат по повод празникот Коледе. Лазарски песни кои се пеат по повод празникот Лазарова сабота, бабарски песни кои се пеат по повод празникот Василица и се пропратени со обред, обичај.
Соборските песни немаат одреден обред, обичај, место и датум.
 
Староградски народни песни
 
Староградски народни песни се песни настанати во градска средина и кои го опеваат градскиот живот. Во нив се пее за калдрмисани улици, за занаетчиски дуќани, за разни занаети, за љубовта меѓу младите занаетчии и убавите девојки и сл. Во процесот на нивното создавање значајно влијание имало и орото. Во македонското народно творештво посебно значајно место имаат охридските, велешките, штипските и битолските староградски песни. Во нив често се чувствува и книжевното влијание, влијанието на граѓанската поезија на соседните народи, но и влијанието на ориенталниот фолклор.
 
Авторски народни песни
 
Поимот „народна“ има две значења. Едното го означува жанрот „народна музика“ во која спаѓаат народните песни (создадени од народот кои немаат автор) и авторските народни песни (кои имаат автор).
 
Семејни, љубовни и хумористични песни
 
 
Љубовни песни во својата содржина ја опеваат љубовта помеѓу момчето и девојчето.
Хумориститчните песни во својата содржина опеваат некои смешни ситуации, некоја личност која била шеговита во заедницата.
Трудовите народни песни во својата содржина ја опеваат работата на луѓето. На пример жетварски (кога доаѓала жетвата), занаетчиски (најчесто се опеани во староградските песни).
 
 
Примери на песни за слушање:
Ај зајди зајди јасно сонце (трудова)
Линк: https://www.youtube.com/watch?v=60gKwEWl7I4&ab_channel=efendikajmakam
Коце берберот, чалгаџијата (хумористична)
https://www.youtube.com/watch?v=tVL38DDx55c
Не кажувај либе добра ноќ (љубовна)
https://www.youtube.com/watch?v=fMMoM3zagBY&list=PLD283A86DECA86993&index=5
 
 
Не кажувај либе добра ноќ
https://www.youtube.com/watch?v=fMMoM3zagBY
Не кажувај либе добра ноќ
не оди дома рано ти,
најзгодно време е во ноќта,
прекрасна е оваа ноќ за нас.

Сите спијат, а ние сме сами,
користи драги ти мене,
милувај, бакнувај бескрајно,
волшебна е ноќ за љубење.

Јас знам дека друга љубиш ти,
јас знам дека друга мамиш ти,
срцево мое е за тебе
и не би го дала јас за друг.

За мене пролет не развива,
за мене цвеќе не цути,
за мене ти си прва љубов
и последна ќе ми бидеш ти.
 
 
 
 
Коце берберот – чалгаџијата
Линк: https://www.youtube.com/watch?v=tVL38DDx55c
 
Коце берберот, чалгаџијата,
Коце берберот, мераклијата,
Коце, Коце не јади расол со месо (јок!),
Коце, Коце не јади грав со пастрма.

(Леле, гравче убаво!)

Море, Коце берберот, чалгаџијата,
Коце берберот, мераклијата,
Коце, Коце ми јади гаска печена, еј,
гаска, гаска печена, ражен вртена,
гаска, гаска печена, ражен вртена,
суво грозје целата гаска полнета.

(Коце мустаќлија, на убаво меркалија!)

Море, Коце берберот, чалгаџијата,
Коце берберот, мераклијата,
Коце, Коце не пие мека ракија (јок!),
Коце, Коце не пие вино кисело.

(Еј, знае Коце што јаде,
знае Коце што пие,
знае многу работи, е хе хеј!)

Море, Коце берберот, чалгаџијата,
море Коце берберот, мераклијата.
Коце, Коце си пие лута ракија, хеј,
Коце, Коце си пие вино лежано.
Море Коце, Коце си пие лута ракија, хеј,
Коце, Коце си пие вино лежано.

Ако сакате да ви засвири,
дајте му на Коцета што ќе посака.
Коце ќе ви засвири и ќе запее,
старо, младо на оро ќе развесели, хеј!
 
 
Ај зајди зајди јасно сонце
Линк: https://www.youtube.com/watch?v=60gKwEWl7I4&ab_channel=efendikajmakam

Ај зајди зајди море јасно сонце,
мене ми здодеја ова пуста жетва.
Над глава ми стојат до три спахии
и они ми велат ајде бргу жнејте.

Први ми вели ајде бргу жнејте,
а втори ми вели ниско да жнејме,
а втори ми вели ниско да жнејме,
а трети ми вели класја збирајте.

А мене ми плаче моето машко дете.
Јас не можам д' идам да го преповијам,
Јас не можам д' идам да го преповијам,
да го преповијам, и да го надојам.
 
 
Список на изведувачи на народни песни
 
·                     Виолета Томовска

·                     Гоце Арнаудов

·                     Блага Петреска

·                     Ефто Пупиновски

·                     Вања Лазарова

·                     Кирил Манчевски

·                     Јонче Христовски

·                     Анка Гиева

·                     Кате и Нели ти реков

·                     Васка Илиева

·                     Петранка Костадинова

·                     Наум Петрески

·                     Миле Кузмановски

·                     Сузана Спасовска

·                     Јордан Митев

·                     Аце Петковски

·                     Анета Мицевска

·                     Зуица Лазова

·                     Ѓоко Јовиќ

·                     Анета Наковска

·                     Марјан Коцев

·                     Благица Павловска

·                     Секула Пупиновски

·                     Сузана Гавазова

·                     Јовица Наумчевски

·                     Никола Бадев

·                     Александар Сариевски

·                     Круме Спасовски

·                     Атина Апостолова

·                     Лидија Спасовска

·                     Рубинчо Благадуша

·                     Анета Арсовска

·                     Виданка Георгиева

·                     Перо Христов

·                     Маргица Антевска

·                     Ани Малинкова

·                     Ванчо Тарабунов

·                     Нино Величковски

·                     Ристо Краповски

·                     Мишко Крстевски

·                     Душко Георгиевски

·                     Даниела Темелковска

·                     Далибор Ѓошиќ

·                     Стојне Николова

·                     Влатко Миладиноски

·                     Раде Нуневски

·                     Новица Василевски

·                     Татјана Лазаревска

·                     Ристе Гавровски

·                     Ѓоко Дончев

 
 
 
Тема: Забавна музика
 
 
 Знаења/вештини:
Ученикот/ученичката:
- Ги почитува и разбира музичките жанрови на забавната музика;
- Знае да именува видови музички жанрови на забавната музика;
- Може да дебатира за музичките жанрови, јасно му е на кој музички жанр припаѓа музиката што ја слуша во секојдневниот живот;
- Ги разликува музичките жанрови на забавната музика: блуз, џез, рокенрол, рок, хеви метал, реге, поп, рап, електронска музика, по слух.
- Ја негува љубовта кон музиката што ја носи во себе во текот на животот;
- Знае да наброи вокални солисти и бендови од сите музички жанрови на забавната музика;
- Сфаќа дека преку уметничко изразување се развива креативноста;
- Развива вештини за критичко размислување за музиката.
 
 
Ставови/вредности:
Ученикот/ученичката:
- Создава сопствени ставови за музиката, почитува мислења и ставови од другите околу него;
- Знае дека тимската работа и соработката со другите се битни за сопствениот развој како дел од целината;
 - Подготвен/а е свесно да учествува во активности кои се важни за остварување на сопствените цели и надминување на предизвиците во секојдневните ситуации;
- Свесен е дека секој треба да се залага за почитување, зачувување и презентирање на сопствениот културен идентитет;
- Ги почитува разликите меѓу културите на сите етнички заедници, со што придонесува во остварувањето на соживот, разбирање и напредување;
- Знае дека секој од нас треба да се залага за зачувување на културните и традиционалните богатства.      
 
 
 
 
ЗАБАВНА МУЗИКА  - ПОИМ
 
Забавна музика е музика со широка привлечност која обично се дистрибуира до широките народни маси преку музичката индустрија. Во овие форми и стилови може да уживаат и да ги изведуваат луѓе со мало или никакво стручно познавање од музиката. Таа е во контраст со класичната и народната музика, а се шири и преку снимки. Традиционалните музички форми, како што се раните блуз песни или химни, биле пренесени усно или до помалата локална публика.
Оригиналната примена на терминот е од периодот на Тин Пан Алеј од 1880-тите во САД. Иако забавната музика понекогаш е позната како „поп музика“, двата термина се разликуваат. Забавната музика е генерички термин за широк спектар на жанрови на музика кои се привлечни на вкусовите на голем дел од населението, додека поп-музиката обично се однесува на одреден музички жанр на забавната музика. Забавните музички песни и композиции обично имаат лесно певливи мелодии. Структурата на песната на забавната музика вообичаено вклучува повторување на делови, при што строфата и рефренот се повторуваат низ песната. Од 1960-тите до средината на 2000-тите, албумите беа доминантна форма за снимање и консумирање забавна музика на англиски јазик, во период познат како ера на албуми.
Во 2000-тите, со песните достапни како дигитални звучни датотеки, стана полесно музиката да се шири од една земја или регион во друга. Некои забавни музички форми станаа глобални, додека други имаат широка привлечност во културата на нивното потекло. Преку мешавината на музички жанрови, се создаваат нови забавни музички форми за да ги рефлектираат идеалите на глобалната култура. Примерите на Африка, Индонезија и Блискиот Исток покажуваат како западните поп-музички стилови можат да се спојат со локалните музички традиции за да создадат нови хибридни стилови.
 
Дефиниција
 
Научниците ја класифицираа музиката како „забавна“ врз основа на различни фактори: од тоа дали песната или делото им станува познато на слушателите главно од слушањето на музиката (за разлика од класичната музика, во која многу музичари ги учат композициите во клупа), нејзината привлечност до различните слушатели, нејзиниот третман како пазарна стока во капиталистички контекст и други фактори. Продажбата на „снимки“ и музичките плејлисти се една мерка. Мидлтон и Мануел забележуваат дека оваа дефиниција има проблеми бидејќи повеќекратните слушања или пуштања на иста песна или композиција не се бројат туку  битно е оценувањето на публиката (масовна привлечност) или дали публиката е од одредена општествена класа, е уште еден начин да се дефинира забавната музика, но и ова не е соодветно бидејќи социјалните категории на луѓе не можат точно да се применат на музичките стилови. Мануел наведува уште една критика за забавната музика, а тоа е дека таа е произведена од големи медиумски конгломерати и пасивно консумирана од јавноста, која само ја купува или отфрла музиката што се произведува. Тој тврди дека слушателите во сценариото не би можеле да ја изберат својата омилена музика, што ја негира претходната концепција за забавна музика. Згора на тоа, „разбирањето на забавната музика се менува со текот на времето“. 
Забавната музика на едно општество ги одразува идеалите кои преовладуваат во моментот кога се изведува или објавува. Дејвид Ризман вели дека младата публика на забавната музика се вклопува или во мнозинска група или во субкултурата. Мнозинската група ги слуша комерцијално произведените стилови додека субкултурите наоѓаат малцински стил за да ги пренесат сопствените вредности. Ова им овозможува на младите да изберат со каква музика ќе се идентификуваат, што им дава моќ како корисници да го контролираат пазарот на забавната музика.
Музичкиот критичар Роберт Кристгау го измислил терминот „полузабавна музика“ во 1970 година, за да ги опише плочите кои изгледале достапни за популарна потрошувачка, но се покажале како неуспешни комерцијално. 
 
Форма на забавната музика
 
Формата во забавната музика е најчесто во делови, тоа се: строфи и рефрен или рефрен и мост. Други вообичаени форми се форма со триесет и два тактови, форма на хор и блуз со дванаесет такта. Забавните музички песни ретко се компонираат со користење на различна музика за секоја строфа од стиховите (песните компонирани на овој начин се вели дека се „пре-компонирани“).
Стихот и рефренот се сметаат за примарни елементи. Секој стих обично ја има истата мелодија (можеби со некои мали модификации), но текстот се менува за повеќето стихови. Рефренот обично има мелодична фраза и клучна лирска линија која се повторува. 
Стихот и рефренот обично се повторуваат низ песната, додека мостот, интрото и крајот (кода)(исто така наречени „аутро“) имаат тенденција да се користат само еднаш. Некои забавни песни може да имаат соло дел, особено во рок или поп под влијание на блузот. За време на соло делот, еден или повеќе инструменти свират мелодиска линија што може да биде мелодијата што ја користи пејачот или во поп песните под влијание на блуз или џез, солото може да се импровизира врз основа на прогресијата на акордот. Соло обично има еден инструментален изведувач (на пр. гитарист или свирач на хармоника) или поретко, повеќе од еден инструменталист (на пр. трубач и саксофонист).
Формата со триесет и два такта, е составена од четири делови, најчесто по осум тактови (4×8=32), два стиха или А дел, контрастен дел Б и враќање на стихот во еден последен А дел (ААБА). Формата на стихови или формата АБА може да се комбинира со формата ААБА, во сложени форми ААБА. Може да се користат и варијации како a1 и a2. Повторувањето на прогресијата на еден акорд може да го означи единствениот дел во едноставна форма на стих, како што е блузот со дванаесет тактови.
 
Историја 
 
„Најзначајната карактеристика на музичката индустрија за забавна музика кон крајот на 18-тиот и почетокот на 19-тиот век беше фокусуриње на поедноставните форми на музичките композиции од тоа време“. Достапноста на евтини, широко достапни верзии на партитури на популарни песни и инструментални музички композиции, овозможи музиката да се дистрибуира до широката публика од аматери, композитори на музика од средна класа, кои можеа да свират и да пеат забавна музика дома. Аматерското музицирање во 19 век често се насочувало околу пијаното, бидејќи овој инструмент можел да свири мелодии, акорди и бас линии, со што му овозможува на пијанистот да репродуцира забавни песни и композиции. Друг фактор беше зголемената достапност на јавните популарни музички изведби во „сали за танцување, популарни театри и концертни сали“ за време на доцниот 18-ти и почетокот на 19-тиот век.
Раните музички изведувачи на забавна музика, работеа рака под рака со музичката индустрија за да промовираат популарност. Еден од раните изведувачи на забавна музика што постигна широка популарност беше шведската оперска пејачка Џени Линд, која беше на турнеја низ САД во средината на 19 век. Покрај аматерското правење музика во дневната соба во текот на 19 век, повеќе луѓе почнаа да се занимаваат со музика во оваа ера со учество во аматерски хорови, учество во дувачки бендови или свирење во аматерски оркестри.
Центарот на музичката издавачка индустрија во САД кон крајот на 19 век беше „Тин Пан Алеј“ во Њујорк. Музичките издавачи на Тин Пан Алеј развија нов метод за промовирање на музика: постојана промоција на нови песни. Една од технолошките иновации што помогна да се шири забавната музика на крајот на векот беа свирачите на пијано. Може да се користи пијаното за свирење и да се сними. Оваа снимена изведба би можела да се „репродуцира“ на пијано на друг свирач. Ова им овозможи на поголем број љубители на музиката да ги слушнат новите забавни мелодии за пијано. До почетокот на 1900-тите, големите трендови во забавната музика беа зголемената популарност на салите за танцување и новиот изум - грамофонот. Музичката дискографска индустрија растеше многу брзо. „До 1920 година имало речиси 80 дискографски куќи во Британија, а речиси 200 во САД“. Достапноста на плочи им овозможи на поголем процент од населението да ги чуе врвните пејачи и бендови.
Радио емитувањето музика, кое започна во раните 1920-ти, помогна да се рашират забавните песни на огромна публика, овозможувајќи многу поголем дел од населението да слуша песни изведени од професионални пејачи и музички ансамбли, вклучително и поединци од групи со пониски приходи кои претходно не можеле да си дозволат билети за концерт. Радио емитувањето ја зголеми способноста на текстописците, пејачите и лидерите на бендовите да станат национално познати. Друг фактор што помогна да се шири забавната музика беше воведувањето на „спотови“ - звучни филмови - во доцните 1920-ти, кои исто така вклучуваа музика и песни. Во доцните 1920-ти и во текот на 1930-тите, имаше чекор кон консолидација во индустријата за снимање, што доведе неколку големи компании да доминираат.
Во 1950-тите и 1960-тите, новиот изум - телевизијата почна да игра сè поважна улога во ширењето на новата забавна музика. Разновидните емисии редовно прикажуваа пејачи и бендови на забавна музика. Во 1960-тите, развојот на нови технологии во снимањето, како што се мултитрак рекордери им даде на звучните инженери и на продуцентите на плочи сè поважна улога во забавната музика. Со користење на техники за снимање мултитрак, звучните инженери можеле да создадат нови звуци и звучни ефекти кои не биле возможни со користење на традиционалните техники за снимање „во живо“, пејачите можеле да изведуваат свои резервни вокали или водечките гитаристи да свират ритам гитари зад нивното гитарско соло. За време на ерата на психоделична музика во 1960-тите, студиото за снимање се користеше за создавање уште понеобични звуци, со цел да се имитира ефектот на земање халуциногени дроги, некои песни користеа ленти со инструменти свирени наназад или ја префрлаа музиката од едната на другата страна.
Во 1970-тите, трендот кон консолидација во индустријата за снимање продолжи до тој степен што „...доминацијата беше во рацете на пет огромни транснационални организации, три во американска сопственост (WEA, RCA, CBS) и две компании во европска сопственост. (ЕМИ, Полиграм)“. Овој тренд направи компаниите за снимање музика да се консолидираат со филмски, телевизиски, списанија и други медиумски компании, пристап што ја олесни вкрстената маркетинг промоција помеѓу организациите. На пример, пејачката ѕвезда на дискографска компанија може да биде вкрстено промовирана од телевизиските ток-шоуа и списанијата на конгломератот.
„Воведувањето на дигитална опрема (миксети, синтисајзери, семплери, секвенсери)“ во 1980-тите резултираше со она што Grove Dictionary of Music го нарече создавање на „нови звучни светови“, како и олеснување на DIY музичка продукција од аматерски музичари и „ситни независни издавачки куќи“. Во 1990-тите, достапноста на софтверот за снимање звук и софтверот за ефекти значеше дека аматерски инди бенд може да сними албум - за што беше потребно целосно опремено студио за снимање во претходните децении - користејќи малку повеќе од лаптоп и микрофон со добар квалитет. Но сепак, аудио квалитетот на модерните студиа за снимање сè уште го надминува она што може да го произведе еден аматер.
 
 
Жанрови во забавната музика
 
Има над 300 жанрови на музика ширум светот. Водечка за најпопуларните жанрови ширум светот е поп музиката која го зазема првото место. Во земји како САД, хип-хопот, блузот, RNB и рапот имаат долга историја на водечките места.
Најпопуларните жанрови на музика се рангираат различно низ светот. Сепак, постојат и многу „niche“ жанрови на музика. На пример, во Канада најпопуларниот жанр на музика се саундтракот за видео игри. Во Шведска, блек металот е „niche“ жанр на музика. Во Јужна Индија, Carnatic е „niche“ жанр на музика што луѓето уживаат да ја слушаат.
Популарноста на музичкиот жанр значително се менува со текот на времето. Ова може да биде под влијание на голем број фактори како што се актуелните трендови или дури и историски настани. Во Америка во текот на 1980-тите, рок музиката беше на својот врв, а потоа полека го изгуби своето прво место бидејќи поп музиката почна да се искачува на топ листите. Од раните 2000-ти, поп музиката се најде на првото место на американските музички листи, но од 2017 година, RnB и Hip Hop го зазедоа тоа место.
 
  
Blues - Блуз 
 
Блузот е музички жанр на забавната музика и музичка форма што потекнува од Афроамериканците во југот на САД околу 1860-та година. Блузот се состоеше од спиритуали, работнички песни, извици,  скандирања и римувани едноставни наративни балади од афро-американската култура. Формата на блузот е сеприсутна во џезот, ритам и блузот (R&B) и рокенролот и се карактеризира со моделот на прашање и одговор и најчесто е по принципот на дванаесет такта. Ритамот на блузот е поткрепен со бас кој има повторувачки ефект познат како groove. 
Карактеристични за блуз музиката се текстот, бас линиите и инструментацијата. Раните традиционални блуз стихови се состоеле од една линија повторена четири пати. Дури во првите децении на 20 век најчестата сегашна структура стана стандардна: моделот ААБ, кој се состои од линија испеана преку четирите први тактови, нејзино повторување во текот на следните четири, а потоа подолга завршна линија над последните тактови. Раниот блуз често добиваше форма на лабав наратив, честопати прикажувајќи ја расната дискриминација и другите предизвици што ги доживуваат Афроамериканците во Америка. 
Многу елементи, како што се формата на прашање и одговор и употребата на „тажни ноти“, може да се поврзат со афричката музика. Потеклото на блузот е исто така тесно поврзано со религиозната музика на афро-американската заедница. Првото појавување на блузот често датира по завршувањето на ропството, со развојот на juke-joint (афроамерикански народен термин за неформална установа која содржи музика, танцување, коцкање и пиење, примарно управувана од Афроамериканци во југоисточниот дел на САД). Тоа е поврзано со новостекнатата слобода на поранешните робови. Хроничарите почнаа да известуваат за блуз музиката во почетокот на 20 век. Првото објавување на блуз музика беше во 1908 година. Блузот оттогаш еволуираше од вокална музика без придружба во широк спектар на стилови и поджанрови. Поджанровите на блуз вклучуваат кантри блуз, Делта блуз и блуз од Пиемонт, како и урбани блуз стилови како што се блузот од Чикаго и блузот на Западниот брег. Втората светска војна го означи преминот од акустичен во електричен блуз и прогресивното отворање на блуз музиката кон пошироката публика, особено белите слушатели. Во 1960-тите и 1970-тите, се разви хибридна форма наречена блуз рок, која ги спои блуз стиловите со рок музиката.
 
Етимологија
 
Терминот „блуз“ можеби потекнува од „сините ѓаволи“, што значи меланхолија и тага. Првата употреба на терминот во оваа смисла се јавува кај Џорџ Колман во композицијата „Сини ѓаволи“ (1798). Фразата „сини ѓаволи“ можеби е употребена и во 1600-тите од британците, а се однесувало на „интензивните визуелни халуцинации кои можат да го придружуваат тешкото одвикнување од алкохол“. Како што одминуваше времето, фразата ја изгуби референцата за ѓаволи и почна да значи состојба на вознемиреност или депресија. До 1800-тите во САД, терминот „сини“ беше поврзан со пиење алкохол, термин што стои во фразата „синиот закон“, кој забранува продажба на алкохол во недела.
Во 1827 година, во смисла на тажна состојба на умот, Џон Џејмс Одубон и напишал на својата сопруга дека „го има блузот“.
Фразата „блузот“ ја напишала Шарлот Фортен, тогаш на 25-годишна возраст, во нејзиниот дневник на 14 декември 1862 година. Таа била црнка од Пенсилванија, работела како наставничка во Јужна Каролина, поучувајќи ги и робовите и слободните. Таа напишала дека „дошла дома со блузот“ затоа што се чувствувала осамена и се сожалила. Ја надминала депресијата и подоцна забележала голем број песни, како што е „Poor Rosy“, кои биле популарни меѓу робовите. Иако признала дека не можела да го опише начинот на пеење што го слушала, Фортен напишала дека песните „не можат да се пеат без полно срце и вознемирен дух“, услови кои инспирирале безброј блуз песни.
Иако употребата на фразата во афро-американската музика можеби е постара, таа е потврдена во печатена форма од 1912 година, кога „Далас блуз“ на Харт Ванд стана првата блуз композиција заштитена со авторски права. Во стиховите, фразата често се користи за да се опише депресивно расположение.
 
Текст
 
Раните традиционални блуз стихови често се состоеле од една линија повторена четири пати. Сепак, најчестата структура на блуз текстовите денес е воспоставена во првите неколку децении на 20 век, позната како шема „ААБ“. Оваа структура се состои од реплика испеана преку првите четири такта, нејзино повторување во текот на следните четири и подолга завршна линија над последните тактови. Овој модел може да се слушне во некои од првите објавени блуз песни, како што се „Dallas Blues“ (1912) и „Saint Louis Blues“ (1914). Според W.C. Практично, шемата „ААБ“ беше усвоена за да се избегне монотонијата на линиите повторени три пати. Текстовите често се пеат во ритмички стил на разговор наместо во мелодија, што личи на форма на зборувачки блуз.
Раниот блуз често добиваше форма на обично раскажување. Афроамериканските пејачи ги изразуваа своите „лични невољи во светот на суровата реалност: изгубена љубов, суровост на полицајците, угнетување од рацете на белиот народ, и тешки времиња“. Според историчарот Пол Оливер, „корените на блузот не се наоѓаат во крајбрежните и шумските региони на Африка, Северна Гана, Нигер и северна Нигерија“. 
Текстовите често се однесуваат на неволите доживеани во афроамериканското општество. На пример, „Rising High Water Blues“ (1927) на Blind Lemon Jefferson раскажува за Големата поплава во Мисисипи од 1927 година:
 
Заднинските води се зголемуваат, 
јужните народи не можат да одвојат време
Реков, западните води се зголемуваат, 
јужните народи не можат да одвојат време
И не можам да добијам глас од таа моја девојка од Мемфис
 
Иако блузот потсетуваше на мизерија и угнетување, стиховите исто така може да бидат хумористични и бурни.
Хокум блузот ја прослави и комичната лирска содржина и бурниот, фарсичен стил на изведба. Блуз песните со сексуално експлицитни текстови беа познати како валкан блуз. Лирската содржина стана малку поедноставна во повоениот блуз, кој имаше тенденција да се фокусира на проблеми во врската или сексуални грижи. Лирските теми кои често се појавуваа во предвоениот блуз, како што се економската депресија, земјоделството, ѓаволите, коцкањето, магијата, поплавите и сушата, беа поретки во повоениот блуз.
Репертоарите на многу важни блуз уметници, како што се Чарли Патон и Скип Џејмс, вклучуваа религиозни песни или духовни песни. Пречесниот Гери Дејвис и слепиот Вили Џонсон се примери на уметници често категоризирани како блуз музичари за нивната музика, иако нивните текстови очигледно припаѓаат на духовните.
 
Форма 
 
Формата на блуз музиката е циклична музичка форма во која повторливата прогресија на акорди ја отсликува шемата за прашање и одговор кои вообичаено се среќаваат во африканската и афро-американската музика. Со популарноста на раните изведувачи, како што е Беси Смит, употребата на блузот со дванаесет тактови се прошири низ музичката индустрија во текот на 1920-тите и 1930-тите. Други форми, како што се формите со 8 тактови, сè уште се сметаат за блуз; како на пример „How Long Blues“, „Trouble in Mind“ и „Key to the Highway“ на Биг Бил Брунзи. Има и блуз од 16 тактови, како што е инструменталот на Реј Чарлс „Sweet 16 Bars“ и „Watermelon Man“ на Херби Хенкок. Повремено се користат и различни форми на тактови како на пример во 9 такта во „Седи на врвот на светот“, од Волтер Винсон.
Основната лирска рамка од 12 тактови на многу блуз композиции се рефлектира со стандардна хармонична прогресија од 12 такта во 4/4 метар. Блуз-акордите во блузот со дванаесет тактови обично се збир од три различни акорди свирени преку шемата од 12 такта.  
 
Историја - Потекло 
 
„Далас блуз“ на Харт Ванд беше објавен во 1912 година. Истата година следеше „The Memphis Blues“ на Хенди. Првата снимка од афроамериканска пејачка беше изведбата на Меми Смит на песната „Луд блуз“ на Пери Бредфорд во 1920 година. Но, потеклото на блузот било неколку децении порано, веројатно околу 1890 година. Оваа музика е слабо документирана, делумно поради расната дискриминација во американското општество, вклучувајќи ги и академските кругови и делумно поради ниската стапка на писменост меѓу руралните Афроамериканци во тоа време. Извештаите за блуз музиката во јужниот дел на Тексас и длабокиот југ беа напишани во почетокот на 20 век. Чарлс Пибоди го спомна појавувањето на блуз музиката во Кларксдејл, Мисисипи, а Гејт Томас објави слични песни во јужен Тексас околу 1901-1902 година. Овие информации се совпаѓаат повеќе или помалку со сеќавањата на Џели Рол Мортон, кој рече дека првпат слушнал блуз музика во Њу Орлеанс во 1902 година, Ма Рејни, која се сети дека првпат го слушна блузот во истата година во Мисур и В.Ц. Хенди, кој првпат го слушна блузот во Тутвилер, Мисисипи, во 1903 година. Првото опширно истражување на теренот го изврши Хауард В. Одум, кој објави антологија на народни песни од округот Лафајет, Мисисипи и округот Њутн, Џорџија, помеѓу 1905 и 1908 година. Првите некомерцијални снимки на блуз музика, наречени прото-блуз од Пол Оливер, беа направени од Одум за истражувачки цели на почетокот на 20 век. Тие сега се изгубени. 
Други снимки кои сè уште се достапни се направени во 1924 година од Лоренс Гелерт. Подоцна, неколку снимки беа направени од Роберт В. Гордон, кој стана шеф на Архивата на американски народни песни на Конгресната библиотека. Наследник на Гордон во библиотеката бил Џон Ломакс. Запис на блуз музика како што постоеше пред 1920 година може да се најде и во снимките на уметници како што се Лед Бели и Хенри Томас. Сите овие извори покажуваат постоење на многу различни структури кои се разликуваат од дванаесет, осум или шеснаесет тактови. Социјалните и економските причини за појавата на блузот не се целосно познати. Првото појавување на блузот обично е датирано по Законот за еманципација од 1863 година, помеѓу 1860-тите и 1890-тите, период кој се совпаѓа со пост-еманципацијата и подоцна, воспоставувањето на џуџин како места каде што оделе Афроамериканците да слушаат музика, да танцуваат или да се коцкаат по напорниот работен ден. Неколку научници го карактеризираат развојот на блуз музиката во раните 1900-ти како премин од групна изведба кон индивидуализирана изведба. Тие тврдат дека развојот на блузот е поврзан со новостекната слобода на поробените луѓе.
Според Лоренс Левин, „постоела директна врска помеѓу националниот идеолошки акцент на поединецот, популарноста на учењата на Букер Т. Вашингтон и подемот на блузот“. Левин изјавил дека „психолошки, социјално и економски, Афроамериканците биле акултурирани на начин кој би бил невозможен за време на ропството и не е изненадувачки што нивната секуларна музика го одразува тоа исто како и нивната религиозна музика“.
Постојат неколку карактеристики кои се заеднички за целата блуз музика, бидејќи жанрот ја добил својата форма од индивидуалните изведувачи. Сепак, постојат некои карактеристики кои беа присутни долго пред создавањето на модерниот блуз. 
Блузот еволуираше од вокална музика без придружба, вокалните традиции на робовите увезени од Западна Африка и руралните црнци, во широк спектар на стилови и поджанрови, со регионални варијации низ САД. 
Ниту една специфична африканска музичка форма не може да се идентификува како единствен директен предок на блузот. 
Дидли лакот (домашен едножичен инструмент кој се наоѓа во делови од американскиот југ, понекогаш познат како џитербаг или едножичен на почетокот на дваесеттиот век) и бенџото се инструменти од африканско потекло кои можеби помогнале во пренесувањето на Африкански изведбени техники во раниот инструментален блуз. Бенџото се чини дека е директно увезено од западноафриканската музика. Слично е на музичкиот инструмент на кој свиреле гриотите и другите Африканци, како што е Игбо. Меѓутоа, во 1920-тите, кога почна да се снима кантри блузот, употребата на бенџо во блуз музиката беше прилично маргинална и ограничена на поединци како Папа Чарли Џексон и подоцна Гас Кенон.
Mузичките стилови на блуз музиката, формите (блуз со 12 тактови), мелодиите и скалата влијаеле на многу други жанрови на музика, како што се рокенролот, џезот и поп музиката. Истакнати џез, фолк или рок изведувачи, како Луис Армстронг, Дјук Елингтон, Мајлс Дејвис и Боб Дилан изведоа значајни блуз песни. Скалата на блуз често се користи во популарни песни како „Blues in the Night“ на Харолд Арлен, блуз балади како „Since I Fell for You“ и „Please Send Me Someone to Love“, па дури и во оркестарски дела како што е „Рапсодија во сино“ на Џорџ Гершвин и „Концерт во Ф“ на Гершвин. Блуз-формите се користат во темата на филмовите на Бетмен, хитот на тинејџерскиот идол Фабијан Форте, „Turn Me Loose“, музиката на кантри музичката ѕвезда Џими Роџерс и хитот на гитаристот/вокалот Трејси Чепмен „Give Me One Reason“.
Раните кантри блузери како Скип Џејмс, Чарли Патон, Џорџија Том Дорси свиреа кантри и урбан блуз и имаа влијанија од духовното пеење. Дорси помогна да се популаризира Госпел музиката. Госпел музиката се разви во 1930-тите, со квартетот Голден Гејт. Во 1950-тите, соул музиката на Сем Кук, Реј Чарлс и Џејмс Браун користеше елементи на госпел и блуз музика. Во 1960-тите и 1970-тите, госпел и блузот беа споени во соул-блуз музиката. Фанк музиката од 1970-тите беше под влијание на соул, фанкот може да се гледа како претходник на хип-хопот и современиот R&B.
R&B музиката потекнува од спиритуалите и блузот. Музички, спиритуалите беа потомци на хорските традиции на Нова Англија, а особено на химните на Исак Вотс, измешани со африкански ритми и форми за повикување и одговор. Духовното пеење се развило затоа што афро-американските заедници можеле да се соберат на масовни или богослужбени собири кои биле наречени состаноци во кампот.
Едвард П. Коментале забележал како блузот често се користел како медиум за уметност или самоизразување, изјавувајќи: „Како што се слушна од колибите на Делта до становите во Чикаго до кабареата во Харлем, блузот докажал - и покрај неговото болно потекло - извонредно флексибилен медиум и нова арена за обликување на идентитетот и заедницата.“
Пред Втората светска војна, границите меѓу блузот и џезот беа помалку јасни. Вообичаено, џезот имал хармонични структури кои произлегуваат од дувачки бендови, додека блузот имал блуз форми како што е блузот со 12 тактови. Сепак, jump-blues -от од 1940-тите ги измеша двата стила. По Втората светска војна, блузот имаше значително влијание врз џезот. Класиците на Бибоп, како што е „Сега е времето“ на Чарли Паркер, ја користеа блуз формата со пентатонична скала и „сини“ ноти.
Бибоп означи голема промена во улогата на џезот, од популарен стил на музика за танцување до „висока уметност“, помалку пристапна. Публиката за блузот и џезот се подели, а границата помеѓу блузот и џезот стана поодредена.
Многу рани рокенрол песни се засновани на блуз: "That's All Right Mama", "Johnny B. Goode", "Blue Suede Shoes", "Whole Lotta Shakin' Goin On", "Shake, Rattle, and Roll", и "Long Tall Sally". 
Раната кантри музика била надополнета со блузот. Џими Роџерс, Мун Маликан, Боб Вилс, Бил Монро и Хенк Вилијамс сите се опишаа себеси како блуз пејачи и нивната музика има блуз чувство кое се разликува, барем на прв поглед, од подоцнежниот кантри-поп на уметници како Еди Арнолд. Сепак, ако се погледне понатаму, Арнолд започнал да пее и блуз песни како „I'll Hold You in My Heart“. Голем дел од „одметната“ кантри музика од ерата на 1970-тите на Вили Нелсон и Вејлон Џенингс, се исто така, позајмени од блузот. Кога Џери Ли Луис се врати на кантри музиката по падот на рокенролот во стилот на 1950-тите, тој пееше со блуз чувство и често вклучуваше блуз стандарди на своите албуми.
 
Блуз музичари. 
 
  
Jazz - Џез
 
Џезот е музички жанр кој потекнува од афро-американските заедници во Њу Орлеанс, Луизијана, кон крајот на 19 и почетокот на 20 век, со своите корени од блуз, рагтајм, европска хармонија и африкански ритмички ритуали. Од 1920-тите години на џезот, тој е препознаен како главна форма на музичко изразување во традиционалната и забавната музика. Џезот се карактеризира со свинг и „сини“ ноти, сложени акорди, вокали за повик и одговор, полиритми и импровизација.
Како што џезот се ширеше низ светот, тој се потпираше на националните, регионалните и локалните музички култури, што доведе до различни стилови. Бибоп се појави во 1940-тите, кој го развива џезот од популарна музика за танцување кон покомплицирани  музички композиции во побрзо темпо и користење на повеќе импровизации базирани на акорди. Кул џезот се развил кон крајот на 1940-тите, воведувајќи помирни звуци и долги, линеарни мелодискии линии.
Во средината на 1950-тите се појави хард боп-от, кој внесе влијанија од ритам и блуз, госпел и блуз, со пособна употреба на саксофонот и пијаното. Модалниот џез се разви во доцните 1950-ти, користејќи ги музичките скали, како основа на музичката структура и импровизацијата, како и фри џезот, кој употребуваше свирење без одреден метар и формални структури. Џез-рок стилот се појави во доцните 1960-ти и раните 1970-ти, комбинирајќи ја џез импровизацијата на ритмите на рок музиката, електричните инструменти и подобрениот сценски звук. Во раните 1980-ти, се појави комерцијалната форма на џез наречена смут џез („мазен џез“). 21 век, изобилува и со други стилови и жанрови како што е латинскиот и афро-кубанскиот џез. 
 
Етимологија и дефиниција
 
Потеклото на зборот џез се верува дека е поврзано со „jasm“, жаргонски термин кој датира од 1860 година што значи „пеп, енергија“ („Пеп“ значи живост и енергија. Многумина велат давање на избор, да одите на одмор за да ја вратите живоста (пеп) во вашите животи). 
Тешко е да се дефинира џезот бидејќи опфаќа широк спектар на музика што опфаќа период од над 100 години, од рагтајм до рок-џез. Критичарот Јоаким-Ернст Берент го дефинира џезот како „форма на класична музика која потекнува од САД преку конфронтацијата на црнците со европската музика“. Во џезот „спонтаноста, виталноста и импровизацијата играат голема улога“ и содржи „звучност што ја отсликува индивидуалноста на џез музичарот“.
 
Импровизација
 
Иако џезот се смета тежок за дефинирање, делумно поради тоа што содржи многу поджанрови, импровизацијата е еден од неговите дефинирачки елементи. Основата на импровизацијата се припишува на влијанието на претходните жанрови на музиката, како што е блузот, жанровите на народната музика која произлегува од трудовите песни и печалбарите на афро-американските робови на плантажите. Џезот често е производ на интеракција и соработка, не се става акцент на композиторот, ако го има, туку повеќе на изведувачот. Џез-изведувачот интерпретира мелодија на индивидуални начини, никогаш не свири иста композиција двапати. Во зависност од расположението на изведувачот, искуството и интеракцијата со членовите на бендот или членовите на публиката, изведувачот може да ги менува мелодиите, хармонијата и тактовите времиња.
 
Ерата на џезот 
 
Од 1920 до 1933 година, Прохибицијата во САД ја забрани продажбата на алкохолни пијалоци, што резултираше со отварање на недозволени локали кои станаа места на „времето на џезот“, каде што се емитираше популарна музика, танцови песни, нови песни и емисии. Џезот почна да добива репутација на неморален, а многу членови на постарите генерации го гледаа како закана за старите културни вредности преку промовирање на декадентните вредности од 20-тите. Хенри ван Дајк од Универзитетот Принстон напишал: „...тоа воопшто не е музика. Тоа е само иритација на нервите на слухот, сензуално надразнување на жиците на физичката страст“. 
Во 1919 година, џез бендот на Кид Ори од Њу Орлеанс започнал да свири во Сан Франциско и Лос Анџелес, каде што во 1922 година станале првиот црн џез бенд од Њу Орлеанско потекло кој направил студиски снимки. Во текот на истата година, Беси Смит ги направи своите први студиски снимки. 
И покрај црнечкото потекло на џезот, постоеше и голем пазар за џез музика свирена од оркестри со белци. Во 1918 година, Пол Вајтман и неговиот оркестар станаа хит во Сан Франциско. Тој стана врвен лидер во 1920-тите, давајќи му „бела“ компонента на хот џезот, ангажирајќи бели музичари како Бикс Бејдербеке, Џими Дорси, Томи Дорси, Френки Тумбауер и Џо Венути. Во 1924 година, Вајтмен премиерно со неговиот оркестар ја изведе Рапсодија во сино на Џорџ Гершвин. 
Откако бендот на Вајтмен успешно ја обиколи Европа и други белци се вклучија во џез оркестрите: Фред Воринг, Жан Голдкет и Натаниел Шилкрет. 
Луис Армстронг ја започна својата кариера во Њу Орлеанс и стана еден од најпрепознатливите изведувачи на џезот.
Успехот на Вајтмен предизвика црните уметници да го следат примерот, вклучувајќи ги и Ерл Хајнс, Дјук Елингтон од Вашингтон, Лајонел Хемптон, Флечер. Хендерсон, Клод Хопкинс и Дон Редмејн. 
Во 1924 година, Луис Армстронг се приклучил на групата Флечер - Хендерсон, како истакнат солист. Во 1924 година, еден од омилените големи бендови на Армстронг „Sweet jazz“ беше формиран во Канада од Гај Ломбардо. Оригиналниот стил на Њу Орлеанс беше полифоничен, со варијација на темата и симултана колективна импровизација. Армстронг беше мајстор на стилот на неговиот роден град, но до моментот кога се приклучи на бендот на Хендерсон, тој веќе беше пионер во новата фаза на џезот, со акцент на аранжманите и солистите. Солата на Армстронг отидоа многу подалеку од концептот на тема-импровизација и беа пропратени со акорди. По напуштањето на групата на Хендерсон, Армстронг го формираше својот бенд Hot Five, каде што го популаризираше скатното пеење. (пеење кое потекнува од вокалниот џез, скат пеење или скатинг е вокална импровизација со вокали без зборови, бесмислени слогови или воопшто без зборови. Во групното пеење, пејачот импровизира мелодии и ритми користејќи го гласот исклучиво како инструмент, а не како медиум за зборување).
 
Почетоци на европскиот џез
 
Бидејќи само ограничен број американски џез плочи беа објавени во Европа, Џејмс Рис Европа, Пол Вајтман и Лони Џонсон ја посетија Европа за време и по Првата светска војна со изведби во живо кои го инспирираа интересот на европската публика за џезот. Почетоците на посебен европски стил на џез почнаа да се појавуваат во овој меѓувоен период.
Британскиот џез започна со турнеја на џез бендот Диксиленд во 1919 година. Потоа, џезот стана важен елемент во многу водечки танцови оркестри, а џез-инструменталистите станаа многубројни.
Овој стил влезе во полн ек во Франција со Quintette du Hot Club de France, кој започна во 1934 година. Голем дел од овој француски џез беше комбинација од афро-американскиот џез и симфониските стилови во кои француските музичари беа добро обучени, од ова, лесно е да се види инспирацијата земена од Пол Вајтман бидејќи неговиот стил исто така беше спој на двете. Белгискиот гитарист Џанго Рајнхард го популаризираше џипси џезот, мешавина од американски свинг од 1930-тите, француската танцувачка музика „музета“ и источноевропскиот фолк; главни инструменти биле   гитара, виолина и контрабас. 
 
Модален џез
 
Модалниот џез започна во доцните 1950-ти, во кој музичката скала е основа на музичката структура и импровизација. Претходно, соло мелодијата требаше е соодветна на акорската прогресија, но во модалниот џез, солистот создава мелодија користејќи еден или повеќе тоналитети. На тој начин, акцентот е префрлен од хармонија на мелодија.
Модалната џез теорија произлегува од делото на Џорџ Расел. Мајлс Дејвис го претстави тој концепт со Kind of Blue (1959), истражување на можностите на модалниот џез кој ќе стане најпродаваниот џез албум на сите времиња. За разлика од претходната работа на Дејвис со хард боп и неговата сложена прогресија и импровизација на акордите, Kind of Blue беше составена како серија модални скици во кои на музичарите им беа дадени скали кои ги дефинираа параметрите на нивната импровизација и стил.
„Не ја напишав музиката за Kind of Blue, туку донесов скици за она што сите требаше да го свират затоа што сакав многу спонтаност“, се сеќава Дејвис. Траката „So What“ има само два акорда: D-7 и E♭-7.
Други иноватори во овој стил се Џеки Меклин и двајца од музичарите кои исто така свиреа на Kind of Blue: Џон Колтрејн и Бил Еванс.
 
Free jazz  - Слободен џез 
 
Џон Колтрејн, 1963 година
Фри џезот настана со тоа што метарот, ритамот и формалната симетрија исчезнаа, а се создаде простор за „слободен тоналитет“, а џез музиката во Индија, Африка и Арабија беше претопена во интензивен, религиозно екстатичен или оргијастичен стил на игра. Иако се инспирирани од бибоп, фри џез мелодиите им дадоа на свирачите многу поголема ширина.
Првите големи имиња се појавија во 1950-тите со почетоците на Орнет Колман (чиј албум од 1960 година Free Jazz: A Collective Improvisation го измисли терминот) и Сесил Тејлор. Во 1960-тите, меѓу експонентите беа Алберт Ајлер, Гато Барбиери, Карла Бли, Дон Чери, Лери Корил, Џон Колтрејн, Бил Диксон, Џими Џуфре, Стив Лејси, Мајкл Ментлер, Сан Ра, Розвел Руд, Фароа Сандерс и Џон Тчикаи. 
Питер Бротцман е клучна фигура во европскиот фри џез.
Фри џез се свиреше во Европа делумно затоа што америчките музичари како Ајлер, Тејлор, Стив Лејси и Ерик Долфи поминуваа подолг временски период таму, а европските музичари како Мајкл Мантлер и Џон Чикаи патуваа во САД за да ја искусат американската музика од прва рака. Европскиот современ џез го создадоа Питер Бротцман, Џон Сурман, Кшиштоф Комеда, Збигњев Намисловски, Томаш Станко, Ларс Гулин, Џо Хариот, Алберт Мангелсдорф, Кени Вилер, Греам Колиер, Мајкл Гарик и Мајк Вестброк. Тие беа желни да развијат пристапи кон музиката што го одразуваат нивното наследство.
 
Jazz - rock - Џез-рок
 
Иако некои џез следбеници протестираа против спојот на џезот и рокот, многу џез-иноватори преминаа од современата хард боп сцена во фјужн. Освен електричните рок инструменти (електрична гитара, електричен бас, електричен пијано и клавијатури со синтисајзер), фјужн исто така користеше моќно засилување, „fuzz“ педали, педали wah-wah и други ефекти кои беа користени од рок бендовите на 1970-тите. Значајни изведувачи на џез-фјужн беа Мајлс Дејвис, Еди Харис, клавијатуристите Џо Завинул, Чик Кореа и Херби Хенкок, вибрафонистот Гери Бартон, тапанарот Тони Вилијамс, виолинистот Жан-Лук Понти, гитаристите Лери Кориел, Ал Ди Меола, Џон Меклафлин и Френк Запа, саксофонистот Вејн Шортер и басистите Џако Пасториус и Стенли Кларк. Џез фјужн беше популарен и во Јапонија, каде бендот Касиопеа издаде повеќе од триесет фјужн албуми.
 
Џез музичари. 
 
Примери на песни за слушање:
 
W.C. Handy - Memphis Blues (1912) - блуз
https://www.youtube.com/watch?v=ZGqBmlZR3dc&ab_channel=LeonardoMinelli
Hart Wand - Dallas Blues (1912) - блуз
https://www.youtube.com/watch?v=WtRGqXsjaYA&ab_channel=ClassicMoodExperience
Mamie Smith - Crazy Blues (1920) - блуз
https://www.youtube.com/watch?v=qaz4Ziw_CfQ&ab_channel=Marcos
Buddy Bolden - Dixieland - џез
https://www.youtube.com/watch?v=WbkkSN_sSfc&ab_channel=DennisTschirner%7CVocalist
Benny Goodman- Let's Dance - џез
https://www.youtube.com/watch?v=M7HYVow1kHQ&ab_channel=Imaffia2
Фолтин - Lo-Lee-Ta-Too – џез
https://www.youtube.com/watch?v=ElwbyRRS5RI&list=RDEM7mYkAY_HF5m3U91S0p6Tqg&index=3&ab_channel=dadahwsb
 
Rock’n roll - Рокенрол 
 
Рокенролот е жанр на забавната музика што настанал во САД во текот на доцните 1940-ти и почетокот на 1950-тите години. Потекнува од афроамериканската музика како џез, ритам и блуз, буги-вуги, електричен блуз, госпел  како и кантри музика. Додека музичката форма на рокенролот може да се слушне во блуз плочите од 1920-тите и во кантри плочите од 1930-тите, жанрот го доби своето име дури во 1954 година.
Во најраните рокенрол стилови, водечки инструменти главно биле пијаното или саксофонот. Овие инструменти беа генерално заменети или дополнети со електрична гитара во средината до крајот на 1950-тите. Битот во суштина е танцов ритам, речиси секогаш пропратен со тапан. Класичниот рокенрол обично се свири со една или повеќе електрични гитари (едена соло, една ритам) и контрабас (електричен бас). Во средината на 1950-тите, електричните бас гитари („Fender bass“) и комплетите за тапани станаа популарни во класичниот рок.
Рокенролот имаше големо влијание врз современиот американски начин на живот, модата, ставовите и јазикот, а често обожавателите се прикажува во филмови, списанија и на телевизија. Некои луѓе веруваат дека музиката имала позитивно влијание во однос на меѓучовечките односи и граѓанските права, поради нејзината широка распространетост, привлечна била и на црните и на белите американски тинејџери.
 
Терминологија
 
Терминот „рокенрол“ е дефиниран од Грег Кот во Encyclopædia Britannica како музика која потекнува од средината на 1950-тите, а подоцна се развила „во поопфатен меѓународен стил познат како рок музика“. Терминот понекогаш се користи и како синоним за „рок музика“ и се дефинира како таков во некои речници.
Фразата „лулање и тркалање“ (rock’n roll) првично го опишуваше движење на бродот по океанот, но до почетокот на 20 век беше користена и за да се опише духовниот жар на црните црковни ритуали и како сексуална аналогија. 
 
Потекло 
 
Потеклото на рокенролот е жестоко дебатирано од страна на критичарите и историчарите на музиката. Постои општа согласност дека се појавува во јужниот дел на САД - регион кој ќе ги произведе повеќето рани рокенрол-музичари, а настанува со спој на различни влијанија на африканската музичка традиција со европската инструментација. Миграцијата на многу поранешни робови и нивните потомци во големите урбани центри како Сент Луис, Мемфис, Њујорк Сити, Детроит, Чикаго, Кливленд и Бафало значеше дека црно-белите жители живееле во непосредна близина во поголем број од кога било до тогаш, а како резултат на тоа се слушала меѓусебната музика, па дури и почнале да се угледуваат на модата едни со други. Радио станиците кои ја направија достапна музиката и на белите и црните музичари, развојот и ширењето на грамофонската плоча и афро-американските музички стилови како што се џезот и свингот кои беа преземени од белите музичари, го помогнаа овој процес на „културен судир “.
Корените на рокенролот, тогаш наречен „race music“, лежат во ритам и блузот во комбинација со буги-вуги, госпел и кантри музиката од 1940-тите и 1950-тите. Особено значајни влијанија имале џезот, блузот, госпелот, кантри и фолкот. 
Во 1930-тите, еден особено значаен пример за џез песна со препознатливи рокенрол елементи е „Roll'Em Pete“, на Биг Џо Тарнер и пијанистот Пит Џонсон од 1938 година кој се смета за важен претходник на рокенролот. За време и веднаш по Втората светска војна, големите џез-бендови беа заменети со помали, користејќи гитари, бас и тапани. Кантри буги и електричен блуз од Чикаго обезбедија многу од елементите што ќе се сметаат за карактеристични за рокенролот. Во 2017 година, Роберт Кристгау изјавил дека „Чак Бери, всушност, го измислил рокенролот“, објаснувајќи дека овој уметник „е најблиску од која било личност што ги споил сите суштински делови“.
Рокенролот пристигна во време на значителни технолошки промени, појава на електричната гитара, појачалото, плочата од 45 вртежи во минута и модерните кондензаторски микрофони. Тоа беше сознанието дека релативно богатите бели тинејџери ја слушаат оваа музика што доведе до развој на она што требаше да се дефинира рокенролот како посебен жанр. Бидејќи развојот на рокенролот бил еволутивен процес, ниту една плоча не може да се идентификува како недвосмислено „првата“ рокенрол плоча. Меѓу претендентите за титулата „прва рокенрол плоча“ се "Strange Things Happening Every Day" (1944) на Sister Rosetta Tharpе, "That's All Right" од Arthur Crudup (1946), "Move It On Over" од Hank Williams (1947), "The Fat Man" од Fats Domino (1949), "Rock Awhile" (1949) на Goree Carter и "Rock the Joint" (1949) на Jimmy Preston. 
Други уметници на рани рокенрол хитови беа Чак Бери, Бо Дидли, Литл Ричард, Џери Ли Луис и Џин Винсент. 
 
Британски рокенрол
 
Во 1950-тите, Британија беше добро поставена да ја прими американската рокенрол музика и култура. Имаше заеднички јазик, беше изложена на американската култура преку стационирање на војници во земјата и споделуваше многу општествени случувања, вклучително и појавата на посебни младински суб-култури, кои во Британија ги вклучија Теди Бојс и рокерите. Британската публика почна да се среќава со американскиот рокенрол, првично преку филмовите како  Blackboard Jungle  (1955) и Rock Around the Clock (1956). И двата филма го прикажуваа хитот на Bill Haley & His Comets, „Rock Around the Clock“, кој првпат влезе на британските топ листи на почетокот на 1955 година. 
Наскоро почнаа да се појавуваат повеќе музичари на британски рокенрол како што се: Ви Вили Харис и Томи Стил. Во овој период американскиот рокенрол остана доминантен, но во 1958 година, Британија ја произведе својата прва „автентична“ рокенрол песна и ѕвезда, кога Клиф Ричард го достигна второто место на топ листите со „Move It“. Во исто време, ТВ емисии како што се Six-Five Special и Oh Boy! ги промовираше кариерите на британските рокенролери Марти Вајлд и Адам Фејт. Клиф Ричард и неговиот придружен бенд Shadows, беа најуспешните домашни рокенрол членови од ерата. Други водечки актери беа Били Фјури, Џо Браун и Џони Кид и Пиратите, чија хит песна од 1960 година „Shakin' All Over“ стана рокенрол стандард.
 
Тинејџерска култура
 
Неколку рок историчари тврдат дека рокенролот бил еден од првите музички жанрови што била поврзана со возрасна група. Тоа им даваше на тинејџерите чувство на припадност, дури и кога беа сами. Рокенролот често се поистоветува со појавата на тинејџерската култура кај првата baby boomer генерација, која имала поголемо релативно богатство и слободно време и го прифатила рокенролот како дел од посебна субкултура. Ова вклучуваше не само музика, апсорбирана преку радио, купување плочи, џубокс и ТВ програми како American Bandstand, туку се прошири и на филмови, облека, коса, автомобили и мотоцикли и карактеристичен јазик. Младинската култура на примерот на рокенролот беше постојан извор на загриженост за постарите генерации, кои се загрижени за малолетничката деликвенција и социјалниот бунт, особено затоа што, во голема мера, рокенрол културата ја споделуваа различни расни и општествени групи.
Во Америка, таа загриженост беше пренесена дури и во младинските културни артефакти како што се стриповите. Во „Нема романса во рокенролот“ од „Вистинска животна романса“ (1956), пркосна тинејџерка излегува со момче кое сака рокенрол, но го остава поради оној кој сака традиционална музика за возрасни - на олеснување на нејзините родители. 
Рокен рол музичари. 
 
Rock - Рок 
 
Рокот е жанр на забавната музика што потекнува од рокенролот во САД кон крајот на 1940-тите и раните 1950-ти, развивајќи се во низа различни стилови во средината на 1960-тите, особено во Америка и Англија. Своите корени ги има рокенролот од 1940-тите и 1950-тите, стил кој црпеше директно од жанровите на блуз, ритам и блуз и од кантри музиката. Рок музиката, исто така, црпеше инспирација од жанрови како што се електричен блуз и фолк и имаше влијанија од џезот и другите музички стилови. Во однос на инструментацијата, рокот се фокусираше на електричната гитара, обично како дел од рок група со електрична бас гитара, тапани и еден или повеќе пејачи. Обично, рокот е музика заснована на песна со 4 тактова стих-хорска форма, но жанрот стана исклучително разновиден. Како поп музиката, текстовите често ја нагласуваат романтичната љубов, но исто така се однесуваат на широк спектар на други теми кои често се социјални или политички. Рокот беше најпопуларниот жанр на музика во САД и поголемиот дел од западниот свет од 1950-тите до 2010-тите.
Рок музичарите во средината на 1960-тите почнаа да го унапредуваат албумот пред синглот како доминантна форма на снимен музички материјал и потрошувачка. Тоа му даде на жанрот културен легитимитет во мејнстримот и иницира рок-информирана ера на албуми во музичката индустрија во следните неколку децении. До крајот на 1960-тите, периодот на „класичен рок“, се појавија голем број на различни поджанрови на рок музиката, вклучувајќи хибриди како блуз рок, фолк рок, кантри рок, јужен рок, рага рок и џез рок, кои придонесоа за развојот на психоделичен рок, под влијание на контракултурната психоделична и хипи сцена. Новите жанрови што се појавија вклучуваа прогресивен рок, кој ги прошири уметничките елементи и глам рок, кој ги истакна шоуменството и визуелниот стил. Во втората половина на 1970-тите, панк рокот реагираше со производство на енергични социјални и политички критики. Панкот беше влијание во 1980-тите на њу вејв, пост-панкот и на крајот алтернативниот рок.
Од 1990-тите, алтернативниот рок почна да доминира во рок музиката и да се пробие во мејнстримот во форма на гранџ, бритпоп и инди рок. Оттогаш се појавија дополнителни поджанрови за фјужн, вклучувајќи поп-панк, електронски рок, рап рок и рап метал. Некои движења беа обиди за повторно враќање на рокот, вклучувајќи го и гаражниот рок/постпанк кој заживеа во 2000-тите. Од 2010-тите, рокот ја изгуби својата позиција како истакнат популарен музички жанр во светската култура, но останува комерцијално успешен. Зголеменото влијание на хип-хопот и електронската денс музика може да се види во рок музиката, особено во техно-поп сцената од раните 2010-ти и поп-панк-хип-хоп заживувањето од 2020-тите.
Рокот, служеше како средство за културни и општествени движења, што доведе до големи субкултури, како на пример рокерите во Англија. Слично на тоа, панк културата од 1970-тите ги роди готските, панкерските и емо субкултурите. Наследувајќи ја народната традиција на протестната песна, рок-музиката се поврзува со политичкиот активизам, како и со промените во општествените ставови кон расите, сексот и употребата на дрога и често се гледа како израз на младинскиот револт против консумеризмот и конформизмот на возрасните. Во исто време, тој беше комерцијално многу успешен.
 
Карактеристики на рок музиката
 
Звукот на рокот традиционално е центриран на засилената електрична гитара, која се појави во нејзината модерна форма во 1950-тите со популарноста на рокенролот. Исто така, имало големо влијание од звуците на гитаристите на електричниот блуз. Звукот на електрична гитара во рок музиката обично е поддржан од електрична бас гитара, која беше пионер во џез музиката во истата ера и со ударни инструменти произведени од комплет за тапани што комбинира тапани и чинели. Оваа тројка на инструменти често била надополнета со вклучување на други инструменти, особено клавијатури како што се пијаното, оргулите Хамонд и синтисајзерот. Основната рок инструментација беше изведена од основната инструментација на блуз бендот (истакната главна гитара, втор акордски инструмент, бас и тапани). Група музичари кои изведуваат рок музика се нарекува рок бенд или рок група. Понатаму, тој обично се состои од три (моќната тројка) и пет члена. Класично, рок бендовите имаат форма на квартет чии членови покриваат една или повеќе улоги, вклучувајќи вокалист, главен гитарист, ритам гитарист, бас гитарист, тапанар и често клавијатурист или друг инструменталист.
Рок музиката традиционално се гради врз основа на едноставни синкопирани ритми во четири четвртински метар. Мелодиите често потекнуваат од постарите музички модуси како што се доријанскиот и миксолидијанскиот, како и дурските и молските скали. Од доцните 1950-ти, а особено од средината на 1960-тите па наваму, рок музиката често ја користела структурата на стихови изведена од блузот и народната музика, но има значителни варијации од овој модел. Поради нејзината сложена историја и нејзината тенденција да позајмува од други музички и културни форми, се тврди дека „невозможно е да се поврзе рок музиката со строго исцртана музичка дефиниција“. 
За разлика од многу претходни стилови на забавната музика, стиховите во рок музиката имаат широк спектар на теми, вклучувајќи романтична љубов, секс, бунт против властите, социјални грижи и животни стилови. Кристгау, пишувајќи во 1972 година, рече и покрај некои исклучоци, „рокенролот обично подразбира идентификација на машката сексуалност и агресија“.
Откако терминот „рок“ почна да се користи во претпочитање на „рокенрол“ од доцните 1960-ти, тој обично се спротивставува на поп-музиката, со која споделува многу карактеристики, но од која често се дистанцира со акцент за музицирање, изведба во живо и фокус на сериозни и прогресивни теми како дел од идеологијата на автентичност која често се комбинира со свесноста за историјата и развојот на жанрот. Според Сајмон Фрит, рокот бил „нешто повеќе од поп, нешто повеќе од рокенрол“ и „рок музичарите комбинирале акцент на вештината и техниката со романтичниот концепт на уметноста како уметнички израз, оригинален и искрен“. 
Во новиот милениум, поимот рок повремено се користел како опсежен поим, вклучувајќи форми како поп музика, реге музика, соул музика, па дури и хип хоп, на кои тој бил под влијание, но честопати се спротивставувал во поголемиот дел од неговата историја. 
 
Британска инвазија
 
До крајот на 1962 година, она што ќе стане британска рок-сцена започна со бит-групи како Beatles, Gerry & the Pacemakers и Searchers  од Ливерпул и Freddie and the Dreamers, Herman's Hermits and the Hollies од Манчестер. Тие имаа влијанија од американскиот рокенрол од 1950-тите, соул, ритам и блуз и surf music. Бендовите како Animals од Њукасл и Them од Белфаст и особено оние од Лондон како Rolling Stones и Yardbirds, беа многу подиректно под влијание на ритамот и блузот, а подоцна и на блуз музиката. Наскоро овие групи компонираа свој материјал, комбинирајќи американски форми на музика со ритам со поголема енергија. Бит-бендовите се стремеле кон „развиени, неодоливи мелодии“, додека раните британски блуз-музичари се стремеле кон помалку сексуално невини, поагресивни песни, честопати заземајќи став против естаблишментот. До 1963 година, предводени од Битлси, бит-групите почнаа да постигнуваат национален успех во Британија.
Британската инвазија помогна да се интернационализира продукцијата на рокенролот, отворајќи ја вратата за следните британски (и ирски) изведувачи да постигнат меѓународен успех. Америка го означи крајот на инструменталната музика за сурфање, вокалните групи за девојки и тинејџерските идоли, кои доминираа на американските топ листи во доцните 1950-ти и 1960-ти. Тоа ги наруши кариерите на познатите ар-ен-би бендови како „Фатс Домино“ и „Чуби Чекер“, па дури и привремено го попречи успехот на топ-листата на преживеаните рокенрол актери, вклучувајќи го и Елвис Присли. Британската инвазија, исто така, одигра голема улога во подемот на посебен жанр на рок музиката и го зацврсти приматот на рок групата, заснована на гитари и тапани и продуцирајќи свој материјал како кантавтори. 
 
Garage rock - Гараж рок 
 
Гараж рокот беше суров облик на рок музика, особено распространет во Северна Америка во средината на 1960-тите и така наречен поради перцепцијата дека се вежбал во семејната гаража во предградието. Гаражни рок песни ги прикажуваа траумите од средношколскиот живот, а особено чести се песните за „лажливите девојки“ и нефер социјални околности. Текстот и пораката се  поагресивни отколку што беше вообичаено во тоа време, често со викање што се претвараше во врескање.  
Стилот еволуирал од регионалните сцени уште во 1958 година со „Tall Cool One“ (1959) од Wailers и „Louie Louie“ од Kingsmen (1963) кои што се мејнстрим примери на жанрот во неговите основни фази. До 1963 година, сингловите на гаражните бендови влегуваа во националните топ листи во поголем број, вклучувајќи ги Пол Ревер и Рајдерс (Боис), Трашмен (Минеаполис) и Ривиера (Јужен Бенд, Индијана). Други влијателни гаражни бендови, како што се Соникс (Такома, Вашингтон), никогаш не стигнаа до Billboard Hot 100.
Жанрови на рок музиката: блуз рок, фолк рок, психоделик рок, прогресив рок, џез рок, поп рок, рутс рок, глам рок, чикано рок, софт рок и ран хеви метал, христијански рок, хартленд рок, панк рок, њу вејв, пост панк, гранџ, бритпоп, пост-гранџ, поп-панк, инди рок, дигитал електроник рок, класик рок. 
Рок музичари. 
 
 
Heavy metal - Хеви метал
 
Голем број на хеви метал жанрови се развиле со појавата на хеви металот (често скратено се нарекува метал) во доцните 1960-ти и раните 1970-ти. Понекогаш, хеви метал жанровите може да се преклопуваат или тешко да се разликуваат, но тие можат да се идентификуваат според голем број особини. Тие може да се разликуваат во однос на инструментацијата, темпото, структурата на песната, вокалниот стил, текстот, стилот на свирење на гитара, стилот на тапани итн.
Жанрови на хеви металот:  alternative metal, avant-garde metal, black metal, Christian metal, crust punk, death metal, extreme metal, folk metal, glam metal, gothic metal, grindcore, grunge, industrial metal, kawaii metal, latin metal, metalcore, neoclassical metal, neue deutcshe harte, post-metal, power metal, ptogressive metal, speed metal, symphonic metal, trash metal, traditional heavy metal.
 
Traditional heavy metal – Традиционален хеви метал
 
Традиционалниот хеви метал, исто така познат како класичен метал или често едноставно хеви метал е група на бендови и уметници кои свират метал музички стил сличен на стилот што се слушаше пред жанрот да еволуира и да се раздели во многу различни стилови и поджанрови. Се карактеризира со рифови со средно до брзо темпо, со ударни бас линии, крцкави рифови, продолжени сола на гитара и чисти, често високи вокали и химнични рефрени. Генерално не е категоризиран како поджанр на метал, туку главен жанр на него. Познати групи: Black Sabbath, Deep Purple, Led Zeppelin, Judas Priest, Iron Maiden, Van Halen и Dio.
 
Alternative metal - Алтернативен метал
 
Алтернативен метал е стил на хеви метал и алтернативен рок кој се појави во средината на 1980-тите и се здоби со популарност во раните 1990-ти.
Алтернативниот метал обично комбинира хеви метал со влијанија од жанрови како алтернативен рок, а во некои случаи и други жанрови кои обично не се поврзуваат со металот. Една од главните карактеристики на алтернативниот метал и неговите поджанрови се средно темпо, силно нарушени гитарските рифови. Алтернативните метал бендови, исто така, често се карактеризираат со мелодични вокали, неконвенционални звуци од другите хеви метал жанрови, неконвенционални структури на песни, а понекогаш и експериментални пристапи. Многу од раните алтернативни метал бендови потекнуваат од Лос Анџелес. Истакнати бендови во овој жанр се Soundgarden, Alice in Chains, Faith No More, Helmet,   Life of Agony,   Rollins Band   и Tool. Помодерни бендови се: Breaking Benjamin,   Chevelle,   Godsmack   и System of a Down.
 
Black metal – Блек метал 
 
Блек металот е екстремен поджанр на хеви металот. Слично на авангардните метал бендови, блек метал пејачите и групите исто така имаат неконвенционални структури на песни и се става акцент на атмосферата. Вообичаени особини на блек металот се брзо темпо, високи извикувачки вокали, гитари свирени со тремоло, тапани со бласт бит и неконвенционални структури на песни.
Во текот на 1980-тите, неколку треш метал бендови формираа прототип за блек метал. Овој таканаречен „прв бран“ вклучуваше бендови како што се Venom, Bathory, Mercyful Fate, Hellhammer и Celtic Frost. Во раните 1990-ти се појави „втор бран“, предводен од норвешки бендови како што се Mayhem, Burzum, Darkthrone, Immortal и Emperor. Музиката на раната норвешка блек метал сцена стана посебен жанр. Првично блек металот се сметаше за „сатански метал“, и често беше дочекан со непријателство од мејнстрим културата, главно поради мизантропската и антихристијанската гледна точка на многу уметници. Покрај тоа, неколку од пионерите на жанрот се поврзани со палење на цркви и убиства. Некои се исто така поврзани со неонацизмот; сепак, повеќето обожаватели на блек металот и најистакнатите блек метал музичари ја отфрлаат нацистичката идеологија и се спротивставуваат на нејзиното влијание врз субкултурата на блек металот.
 
Trash metal – Треш метал
 
Треш металот често се смета за прва форма на екстремен метал. Генерално се карактеризира со брзо темпо, сложеност и агресивност. Карактеристично е свирењето на гитара со ниско-звучни рифови и соло со високи тонови. Тапанарите често користат тапани со дупла педала и контрабас. Вокалите најчесто викаат или пеат на агресивен начин.
Треш металот еволуираше од спид металот и раниот хардкор панк на почетокот на 1980-тите. Бендовите како Metallica, Slayer, Megadeth и Anthrax го предводат треш металот и се нарекуваат „Големата четворка“ на жанрот, додека на европска страна, Sodom, Kreator, Destruction и Tankard ја формираат таканаречената „Big Teutonic Four“.
 
Industrial metal – Индустриал метал 
 
Индустрискиот метал e комбинaција на индустриска музика и хеви метал. Обично се карактеризира со „метал“ гитарски рифови кои се повторуваат, семплови, синтисајзер или секвенсер и искривени вокали. Истакнати индустриски метал групи се: Rammstein, Ministry, Nine Inch Nails, KMFDM, Fear Factory, Marilyn Manson, Rob Zombie и Godflesh.
 
Хеви метал бендови.
 
Reggae – Реге
 
Реге е музички жанр што потекнува од Јамајка во доцните 1960-ти. Терминот ја означува и модерната популарна музика на Јамајка и нејзината дијаспора. Синглот „Do the Reggay“ на Тутс и Мејталс од 1968 година, беше првата популарна песна што го употреби зборот реге, ефективно именувајќи го жанрот и претставувајќи го на глобалната публика. Регето е извлечено од традиционалната јамајканска Кумина, Пукумина, Ревивал Сион, Нјабинги и буру тапани. Јамајканската реге музика еволуирала од претходните жанрови: менто, ска и рокстиди. Регето обично пренесува вести, општествени озборувања и политички коментари. Веднаш може да се препознае од контрапунктот помеѓу отчукувањата на басот и тапанот и  ритамот. Непосредното потекло на регето беше во ска и рокстиди; од роксиди-то, регето ја презеде употребата на басот како ударен инструмент.
 
Историја 
 
Директното потекло на Реге музиката е од жанровите: ска и рокстиди од Јамајка во 1960-тите, под силно влијание на традиционалната карипска менто и калипсо музика како и американскиот џез и ритам и блуз. Растафари движењето во некои земји влезе првенствено преку реге музиката. Еден од претходниците на реге музиката е „Ниабинги“, стил на ритуално тропање што се изведува како заедничка медитативна практика во растафаријанскиот живот.
The Wailers е бенд кој е основан од Боб Марли, Питер Тош и Бани Вејлер во 1963 година и е најпрепознатливиот бенд кој направи транзиција низ сите три фази на раната јамајканска популарна музика: ска, рокстиди и реге. Други значајни ска-уметници кои направија скок во реге се: Принц Бастер, Дезмонд Декер, Кен Бут и Мили Смол, најпозната по нејзината блу-бит/ска насловна верзија на „My Boy Lollipop“ од 1964 година, која беше голем хит на меѓународно ниво.
Значајни јамајкански продуценти влијателни во развојот на ска во рокстиди и реге се: Коксон Дод, Ли „Скреч“ Пери, Лесли Конг, Дјук Рид, Џо Гибс и Кинг Таби. Крис Блеквел, кој ја основа Island Records во Јамајка во 1960 година, се преселил во Англија во 1962 година, каде што продолжил да ја промовира јамајканската музика. Тој формираше партнерство со Lee Gopthal's Trojan Records во 1968 година, која издаваше реге во Англија додека не го купи Сага рекордс во 1974 година.
 
Музички карактеристики
 
Реге музиката се свири во четири четвртински метар, затоа што симетричната ритмичка шема не се приспособува на други метри како на пример три четвртини. Еден од најлесно препознатливите елементи се извонредните ритми; стакато акорди свирени од гитара или пијано (или и двете), често познати како сканк.
Овој ритмички модел ги акцентира вториот и четвртиот такт, така што може да се брои со „и“ помеѓу секое броење (пример: 1 и 2 и 3 и 4 и ... итн.) 
Темпото на реге музиката е обично побавно и од ска и од рокстиди. Токму ова побавно темпо, отчукувањата на гитара/пијано, акцентот во тактовите и употребата на синкопирани, мелодични бас линии го разликуваат регето од другата музика.
 
Текст
 
Регето е карактеристично по својата традиција на социјална критика во текстовите, иако многу реге песни вклучуваат полесни, лични теми, како што се љубовта и дружењето. Некои реге стихови се обидуваат да ја подигнат политичката свест на публиката, како на пример со критикување на материјализмот или со информирање на слушателот за контроверзни теми како што е апартхејдот. Многу реге песни промовираат употреба на канабис (исто така познат како трева, ганџа или синсемила), кој се смета за тајна во движењето Растафари. Има многу уметници кои користат религиозни теми во својата музика - без разлика дали се работи за дискусија за одредена религиозна тема или едноставно давање фалба на Бога (Јах). Други вообичаени општествено-политички теми во реге песните се црниот национализам, антирасизам, антиколонијализам, антикапитализам и критика на политичките системи и „Вавилон“.
Реге музичари. 
 
 
Pop - Поп
 
Поп музиката е жанр на забавната музика која што настанува во средината на 1950-тите во САД и Обединетото Кралство. Во текот на 1950-тите и 1960-тите, поп музиката го опфати рокенролот и стиловите ориентирани кон младите на кои влијаеше. Рок и поп музиката останаа отприлика синоним до доцните 1960-ти, а потоа поп музиката станува поврзана со музика која беше покомерцијална и достапна.
Карактеристики на поп музиката се повторените рефрени, кратки и средно долги песни во основна форма (строфа – рефрен) и ритам или темпо на кои лесно може да се танцува. Голем дел од поп музиката исто така позајмува елементи од други стилови како што се рок, урбан, денс, латино и кантри.
Термините забавна музика и поп музика често се користат најизменично, иако првиот попрецизно ја опишува целата музика што е популарна и вклучува многу различни стилови. Иако голем дел од музиката што се појавува на топ листите се смета за поп музика, жанрот се разликува. 
 
Карактеристики на поп музиката
 
Според Фрит, карактеристиките на поп-музиката се со цел да ја привлече општата публика, наместо одредена субкултура или идеологија и се става акцент на бизнисот наместо на уметничките квалитети. Освен тоа, Фрит ја карактеризира со три идентификациони карактеристики: лесна забава, комерцијални императиви и лична идентификација. Поп музиката израсна од лесна забава и традицијата на лесно секојдневно слушање музика. Поп музиката е поконзервативна од другите музички жанрови како што се фолк, блуз, кантри и традиционална. Многу поп песни не содржат теми на отпор, опозиција или политички теми, туку повеќе се фокусираат на љубовта и врските. Затоа, поп музиката не ја предизвикува својата публика социјално и не предизвикува политички активизам. Фрит, исто така, рече дека главната цел на поп музиката е да создаде приходи. Тоа не е медиум за слободна артикулација на народот. Наместо тоа, поп-музиката се обидува да ја обезбеди природата на личната желба и да постигне моментална емпатија со клише личности, стереотипи и мелодрама што им се допаѓа на слушателите. Главно се работи за тоа колку приходи носи поп-музиката за издавачките куќи. Музичкиот научник Тимоти Ворнер рече дека поп музиката обично има акцент на снимање, продукција и технологија, наместо на изведба во живо; тенденција да се рефлектираат постоечките трендови наместо прогресивните случувања и се обидува да поттикне танцување или користи ритми ориентирани кон танцот.
Главниот медиум на поп музиката е песната, често во должина од две и пол до три и пол минути, генерално обележана со конзистентен и забележлив ритмички елемент, мејнстрим стил и едноставна традиционална структура. Структурата на многу популарни песни е строфа и рефрен, а рефренот служи како дел од песната што е дизајниран да се „држи во уво“ преку едноставно повторување и музиката и текстот. Битот и мелодиите имаат тенденција да бидат едноставни, со ограничена хармонска придружба. Текстот на модерните поп песни обично се фокусираат на едноставни теми - често љубовни и романтични врски - иако има и забележителни исклучоци.
 
 21 век
 
На почетокот на 2000-тите, трендовите што доминираа во доцните 1990-ти сè уште продолжија, но музичката индустрија почна да се менува бидејќи луѓето почнаа да преземаат музика од интернет. Луѓето можеа да откријат жанрови и уметници кои беа надвор од мејнстримот и да ги поттикнат кон слава, но во исто време на помалите уметници им беше потешко да заработат за живот бидејќи нивната музика беше пиратска. Популарни уметници беа Аврил Лавињ, Џастин Тимберлејк, NSYNC, Кристина Агилера, Дестинис Чајлд и Бритни Спирс. Поп музиката често доаѓаше од многу различни жанрови, при што секој жанр за возврат влијаеше на следниот, замаглувајќи ги линиите меѓу нив и правејќи ги помалку различни. Оваа промена беше се забележа во познатиот албум на Спирс од 2007 година, Blackout, кој под влијание на продуцентот Дања ги мешаше звуците на EDM, аван-фанк, R&B, денс музика и хип хоп.
До 2010 година, поп музиката која е под влијание на денс музиката стана доминантна на топ листите. Наместо радиото да ги поставува трендовите, сега ги поставуваат клубовите. На почетокот на 2010-тите, Will.i.am изјави: „Новиот балон се сите јавни клубови низ светот. Радиото само прави се за да продолжи со чекорот.“ Песните кои зборуваа за бегство преку забава станаа најпопуларни, под влијание на импулсот да се заборават економските проблеми што го зафатија светот по падот во 2008 година. Во текот на 2010-тите, многу поп-музичари, го започнаа Алтернативниот поп, популаризиран од уметници како Лана Дел Реј и Лорд во раните 2010-ти, а подоцна инспирираат и други влијателни уметници, како на пример Били Ајлиш и Тејлор Свифт, кои му дадоа потажен и расположлив тон на поп музиката .
Поп музичари.
 
Примери на песни за слушање:
Bob Marley & The Wailers - Could You Be Loved - реге
https://www.youtube.com/watch?v=1ti2YCFgCoI&ab_channel=BobMarleyVEVO
Bob Marley - Don't worry be Happy - реге
https://www.youtube.com/watch?v=L3HQMbQAWRc&ab_channel=sk8r123sk8r 
Michael Jackson - Billie Jean - поп
https://www.youtube.com/watch?v=Zi_XLOBDo_Y&ab_channel=michaeljacksonVEVO
Los Del Rio – Macarena - поп
https://www.youtube.com/watch?v=zWaymcVmJ-A&ab_channel=LosDelRioVEVO
Billie Eilish - What Was I Made For? - поп
https://www.youtube.com/watch?v=cW8VLC9nnTo&ab_channel=BillieEilishVEVO
Adele - Rolling in the Deep - поп
https://www.youtube.com/watch?v=rYEDA3JcQqw&ab_channel=AdeleVEVO
 
 
Hip – hop - Хип хоп  
 
Хип-хоп, исто така познат како рап или порано како диско рап, е жанр на забавна музика што потекнува во раните 1970-ти од афроамериканската заедница. Хип-хоп музиката настанала како жанр против дрога и анти-насилство кој се состои од стилизирана ритмичка музика (обично изградена околу ритам на тапани) што често го придружува рапувањето, ритмичка испорака на поетски говор. Во раните 1990-ти, професор по афроамерикански студии на Универзитетот Темпл рече: „Хип-хопот е нешто што црнците недвосмислено можат да го сметаат како свое“. Музиката се разви како дел од пошироката хип-хоп култура, субкултура дефинирана со четири клучни стилски елементи: MCing/рапување, диџејство/гребење (scratching) на грамофони, брејкденс и уметноста на графитите. Иако често се користи поимот рап музика, „хип хопот“ посоодветно ја означува практиката на целата субкултура. Терминот хип хоп музика понекогаш се користи како синоним за терминот рап музика, иако рапувањето не е секогаш дел од хип хоп музиката. Жанрот исто така може да вклучи и други елементи на културата, на пример диџејство, грамофони, гребење (scratching), битбокс и инструментални песни.
Популарноста на хип хоп музиката продолжи во доцните 1990-ти до раните 2000-ти "блинг ера" каде што хип хоп музиката го наоѓа својот пат во другите жанрови на забавната музика, како што се нео соул, ну метал и R&B. Во САД се појавуваат и регионални стилови, како што е crunk, јужен жанр кој ги нагласува ритмите и музиката повеќе отколку текстот, а алтернативниот хип хоп почна да обезбедува место во мејнстримот, делумно поради успехот на неговите уметници. За време на доцните 2000-ти и раните 2010-ти „блог ера“, раперите можеа да стекнат следбеници преку дистрибуција на музиката на интернет, како што се социјалните медиуми и блогови, а мејнстрим хип хопот зазеде помелодичен, чувствителен правец по комерцијалниот пад на гангста рапот. Поджанровите трап и мумбл рап станаа најпопуларна форма на хип хоп во средината на доцните 2010-ти и раните 2020-ти. Во 2017 година, рок музиката беше узурпирана од хип хопот како најпопуларен жанр во САД. Во последниве години, влијанието на хип хопот ги надмина музичките граници, влијаејќи на модата, јазикот и културните трендови ширум светот.
Хип хоп музичари.
 
Electronic music - Електронска музика 
 
Електронската музика е група на музички жанрови кои користат електронски музички инструменти, музичка технологија и софтвер заснована на кола или електроника за општа намена (како персонални компјутери) при нејзиното создавање. Тука спаќа и музика направена со електронски и електромеханички средства (електроакустична музика). Чистите електронски инструменти целосно зависеле од генерирањето звук засновано на кола, на пример со користење на уреди како што се електронски осцилатор, теремин или синтисајзер. Електромеханичките инструменти можат да имаат механички делови како што се жици, чекани и електрични елементи, вклучувајќи магнетни пикапи, засилувачи на струја и звучници. Таквите електромеханички уреди вклучуваат телхармониум, оргули Хамонд, електричен пијано и електрична гитара.
Првите електронски музички уреди беа развиени на крајот на 19 век. Во текот на 1920-тите и 1930-тите, беа воведени некои електронски инструменти и беа напишани првите композиции со нив. До 1940-тите, магнетната аудио лента им дозволуваше на музичарите да снимаат звуци и потоа да ги менуваат со промена на брзината или насоката на лентата, што доведе до развој на музика со електроакустична лента во 1940-тите, во Египет и Франција. Musique concrète, создаден во Париз во 1948 година, се засноваше на заедничко уредување снимени фрагменти од природни и индустриски звуци. Музиката произведена исклучиво од електронски генератори за прв пат беше произведена во Германија во 1953 година од Карлхајнц Стокхаузен. Електронската музика беше создадена и во Јапонија и САД, почнувајќи од 1950-тите, а алгоритамската композиција со компјутери за прв пат беше демонстрирана во истата деценија.
Во текот на 1960-тите, започна дигиталната компјутерска музика, се појавија иновации во живата електроника, а јапонските електронски музички инструменти имаа влијание во музичката индустрија. Во раните 1970-ти, Moog синтисајзерите и тапаните помогнаа да се популаризира синтетизираната електронска музика. Во 1970-тите, електронската музика почна да има значително влијание врз забавната музика, со усвојувањето на полифони синтисајзери, електронски тапани, тапани и грамофони, преку појавата на жанрови како што се диско, краутрок, њу вејв, синт-поп и хип хоп. Во раните 1980-ти, масовно произведените дигитални синтисајзери, како што е Yamaha DX7, станаа популарни и беше развиен MIDI (дигитален интерфејс за музички инструменти). Во истата деценија, со појавата на синтисајзерите и програмите за тапани, електронската популарна музика дојде до израз. Во текот на 1990-тите, со развојот на музичката технологија, електронската музичка продукција стана воспоставен дел од популарната култура. Во Берлин, почнувајќи од 1989 година, Парадата на љубовта стана најголемата улична забава со над 1 милион посетители, инспирирајќи други такви популарни прослави на електронската музика. Современата електронска музика вклучува многу варијанти и се движи од експериментална уметничка музика до популарни форми како што е електронската денс музика. Поп електронската музика е најпрепознатлива во својата четири четвртинска форма и повеќе поврзана со мејнстримот отколку со претходните форми кои беа популарни на нишните пазари.
 
Жанрови на електронска музика.
Познати артисти во електронската музика.
Електронска музика.
 
Примери на песни за слушање:
 
Afrika Bambaataa & Soulsonic Force - Planet Rock - рап
https://www.youtube.com/watch?v=_rlUQsC8ECk&ab_channel=TommyBoy
Cypress Hill – Lowrider - рап
https://www.youtube.com/watch?v=mMWBh0B9F0M&ab_channel=CypressHillVEVO
Eminem - Without Me - рап
https://www.youtube.com/watch?v=YVkUvmDQ3HY&ab_channel=EminemVEVO
50 Cent - In Da Club - рап
https://www.youtube.com/watch?v=5qm8PH4xAss&list=RDEMrHRJ9PmBmTZM5Uxj6OFzMg&start_radio=1&rv=YVkUvmDQ3HY&ab_channel=50CentVEVO
САФ – Раце горе - рап
https://www.youtube.com/watch?v=xhPwN6t07lo&ab_channel=BootlegsBasementLab
The Prodigy – Firestarter – електронска музика
https://www.youtube.com/watch?v=wmin5WkOuPw&ab_channel=TheProdigy
David Guetta - Lovers On The Sun – електронска музика
https://www.youtube.com/watch?v=BPiW0tkWfeg&ab_channel=DavidGuetta
Carl Cox - Sunset Over Scotland – електронска музика
https://www.youtube.com/watch?v=HBUfqPBD7Uo&ab_channel=Mixmag
Кирил Џајковски - Jungle Shadow – електронска музика

https://www.youtube.com/watch?v=ref-DARzbfI&ab_channel=BlazheG.